در سفره نوروزی زرتشتیان هفت شین وجود داشته ؟ هفت سین شما چگونه است؟
خیر، هفت شین را نداشته ایم. در بیتی از یک شاعر، شهد و شراب و شیرینی آمده است از آنجا که برخی از واژگان آن مانند شراب و شهد، پارسی نیست بنابراین سابقه زیادی در فرهنگ زرتشتی و ایران باستان ندارد. هفت، در فرهنگ کهن ایران ورجاوند(مقدس) است. ایرانیان در آغاز هفت گونه چیدنی و فرآورده های گیاهی را بر سفره نوروزی خود داشته اند تا از داده های اهورایی در بخش کشاورزی سپاسگزاری کرده باشند اکنون نیز هفت سین بایستی از داده های گیاهی باشد، نام آن پارسی باشد( مثال، سکه و سماور؛ نه پارسی ونه گیاهی هستند) خوراکی باشند و از واژگان ترکیبی (مانند سیب زمینی) نیز نباشند بنابراین بهترین نام های هفت سین برسفره نوروزی: سیب، سنجد، سیر، سماق، سمنو، سرکه و سبزی و همانند آنها خواهد بود.
فلسفه زیارت گاه ها در دین زرتشت چگونه است؟
زیارت گاه واژه پارسی نیست. نیایش گاه به مکانی گفته می شود که از دیرباز تاکنون در سرزمین ایران وجود داشته است نخستین نیایشگاه ها مربوط به آیین های ستایش طبیعت وپدیده های نیک هستی بوده است. مهرابه ها مکانی بوده گنبدی شکل همانند سقف آسمان وبه رنگ آبی آسمان ورنگ طلایی نور خورشید، که نیایش کنندگان روشنایی خورشید را گرامی داشته اند. هم اکنون بخشی از اوستا مهر یشت است که از آن روزگاران به یادگار مانده است. نیایشگاه هایی برای ایزد بانوآناهیتا بوده است که در کنار رودخانه ها، چشمه ها و دریا بنا شده تا نیایش کنندگان آب را گرامی بدارند. نمونه آن معبد آناهیتا در بیشاپور فارس وکنگاور کرمانشاه وجود دارد. هنگامی که یکتاپرستی در ایران شکل گرفته مردم همچنان نیایشگاه ها را نگهداری کرده اند با این تفاوت که در کنار احترام وپاک نگهداشتن آب، خاک، هوا وآتش؛ خداوند یکتا را نیز ستایش کرده باشند. برخی از اینگونه نیایش گاه ها در دامنه کوه، کنار چشمه ها ورو به سوی روشنایی خورشید است. زرتشتیان استان یزد نمونه هایی از آن را همچنان نگهداری وآباد کرده اند. آنان در روستا ها نیز به باور سنتی واستوره یی گذشته نیاکان خویش، نیایشگاه های دیگری دارند شاه ورهرم ایزد، مهر ایزد، اشتادایزد، پیرمراد، پیرچلچراغ، پیرخواجه خضر و… نمونه هایی دیگر از نیایشگاه است. آتشکده ها وآدریان نیز کانون نگهداری آتش، آب، هوا وخاک بوده که همچنان به یادگار مانده ودر اختیار زرتشتیان است. برخی از این مکان پیر نام دارند. از آنجا که آخرین گام درعرفان آیین مهر (پیر) نام داشته است ودر همه آنها اثری از چشمه و آب یافت می شود؛ گمان می رود که این مکان ها در آغاز نیایشگاه ها مهروناهید بوده است. برخی از چنین مکان ها در شهرهای دیگر نیز وجود دارد که بعد ها نام امامزاده برخود دارند. برخی نیز پیرنام دارند. بی بی شهربانو در شهر ری و پیر شالیار در کردستان از آن هاست. در بخشی از تاریخ که حکومت هایی ستم وآسیب به زرتشتیان می رساندند، آنان برای نگهداری برخی از نیایشگاه ها ی خود، روایت پناهندگی خواهران یا نزدیکان بی بی شهربانو( دختر یزدگرد شهریار که در روایتی زن امام حسین بوده) را داده اند تا همچنان پایدار بماند گاهی نیز مکانی برای گرد هم آیی و رایزنی برای رهایی از بیداد دشمن ورفع مشکلات اجتماعی بوده است. اکنون زرتشتیان به باور سنتی خود همچنان در روزهایی ویژه از سال در چنین نیایش گاه هایی گرد هم می آیند تا یاد نیاکان خود را گرامی دارند، نیایش پروردگار داشته باشند، داد ودهش کنند، با هم دیداری تازه کنند، به شادی بپردازند و چند روزی را در کنار یکدیگر بمانند.
سلام آیا باید مراسم سدره پوشی توسط موبد صورت پذیرد؟ آیا این مراسم متکی بر موبد می باشد یا اینکه خود فرد هم می تواند به تنهایی آنرا انجام دهد؟ ممنونم
رسم سنتی چنین بوده که موبد، دهموبد، کدخدا و ریش سپیدی در محل سدره پوشی را انجام می داده است همانند اینکه افسران پس از دانشگاه افسری سردوشی خود را رتبه بالاتر از خود دریافت می کند. اکنون به هر دو صورت درست است مهم باور داشتن به اندیشه نیک و هویت آیین راستی است.
درود کلمه هیرام با به چه معناست
هیرومبا، جشن ویژه آتش افروی در برخی از روستاهای زرتشتی نشین استان یزد است. این جشن که در گاه شماری بدون کبیسه و سنتی برگزار می شود جشن سده باستانی بوده است که در روستای شریف آباد اردکان و نیایشگاه هریشت با آدابی ویژه و باشکوه برپا می شود. برای واژه هیرومبا باورهای سنتی و محلی معنی چنین باد، ایدون باد، شادباد می دهد
سلام روزه در آیینتان چه مفهومی دارد و به چه دلیل روزه نمی گیرید؟شما مثل مسلمانان ماهی به نام رمضان دارید؟
پیش از این اشاره شد که زرتشتیان روزه گرفتن ونخوردن غذا در روز وماه ویژه ای را در گاهشماری سالیانه خود ندارند. آنان در هرماه چهار روز از خوردن خوراکی هایی که گوشت داشته باشد پرهیز می کنند.
درود بر شما لطفا در مورد پادیاب و نحوه انجام دادن آن توضیح دهید با سپاس فراوان
پادیاب یا پادیاو، واژه پهلوی است به چم (معنی) پاکیزگی وپاک بودن؛ این واژه برای نماز ونیایش بیشتر به کار رفته که نیایش کننده باید خویش را نخست پادیاب کند آنگاه به نماژ ایستد.
سلام شما در بحث نحس نبودن روز ۱۳ مطلبی بر اندیشه های قدیمی را بیان داشتید، این مطلب پیروزی تیشتر بر دیو خشکسالی از بیانات اشو زرتشت است؟ در چه کتابی است؟ موفق باشید.
درباره تشتر و مبارزه اوبا دیو خشکسالی به یشت هشتم که تشتر یشت یا تیر یشت نام دارد و مجموعه ادبیات اوستایی است نگاه کنید.
درود آیا نماز و نیایش سنتی با نماز و نیایش حال تفاوت دارد؟ تفاوت آن در چیست؟ آیا دربخشهای نماز است یا در گاه های نماز ؟
نماز در گویش اوستایی به شکل نِمَنگها آمده که در گویش پهلوی نماژ شده است همان که در زبان عربی صلات است. زرتشت در هات 28 از یسنا که نخستین سرود گاتاها است با دست های برافراشته اهورامزدا را نیایش می کند و خواستار است تا با یاری وهومن (خرد رسا) کردارخود را نیک انجام دهد تا روان هستی را خشنود ساخته باشد. این ویژگی در نیایش پیام آور ایرانی نشان می دهد که نماز در بینش زرتشت تنها به کلام نیست بلکه هدف از نیایش، بهره گیری از خرد، برای انجام کارهای شایسته و نیک است زیرا انسان درگذر زندگی و روند هستی، هویت خود را بیان کرده وبه جایگاه انسانی خویش دست یابد. بنابراین بایستی بانیکی، پاکی وراستی (اشا) هماهنگ گردد… موبدان دانشمند نیز از زمان ساسانی بخش هایی از اوستا وگات ها (سرودهای زرتشت)را برگزیدند تا نمازگزار بتواند در پنج گاه پیشنهادی شبانه روز، روبه روشنایی ایستاده و خداوند را ستایش کند. این بخش از اوستا سروش واژ و اوستای کشتی است که برگردان آن در کتاب خرده اوستا آمده است. هر نمازگزار با تن و روانی پاک سرود ها را می سراید سپس به چم(معنی) آن می نگرد ولی کوشش دارد تا به سفارش و هدف زرتشت برای نیایش هماهنگ گردد. بنابراین نماز سنتی از زمان ساسانی شکل گرفته و همچنان نیز در پنج گاه شبانه روز سروده می شود.
درود زرتشتیان در گذشته مردگان خویش را در دخمه قرار می دادند چرا ؟ و چرا اکنون آنها رابه خاک می سپارند؟
به باور سنتی زرتشتیان جسد درگذشتگان، نسا (پلیدی) نامیده می شود و تن بی جان هیچ ارزشی ندارد. بنابراین تفاوتی نمی کند که چگونه آن را از بین ببرند فقط مکان زندگی نبایستی آلوده گردد. چهار نمونه پاک کننده در ایران باستان وجود داشته که عبارت بودنداز آب، خاک، هوا و آتش که نسبت به جای زندگی و دسترس بودن هریک از پاک کننده ها، از آن بهره می گرفتند. برخی از اقوام آریایی که در شمال سیبری زندگی می کردند و سرزمین آنجا بیشتر از برف پوشیده شده بود امکان خاکسپاری فراهم نبوده بنابراین جسد درگذشتگان را به بالای بلندی ها می بردند تا خوراک پرندگان لاشخور شود سپس هوا محیط زیست را از پلیدی ها پاک گرداند. این رسم زمانی به بومیان ایران رسید و زرتشتیان نیزسالیانی بر بالای بلندی ها و دور از محل زندگی، دیوارهایی بلند می ساختند(دخمه) و جسد درگذشتگان را در آن می گذاشتند. زمانی که دریافتند خاک بهتر می تواند محیط زیست را از آلودگی جسد درگذشتگان پاک گرداند، خاکسپاری را برگزیدند. البته این رسم تازه ای نیست زیرا مزارهایی چند هزار ساله در شهرهای گوناگون و بیشتر در دامنه کوه و تپه یافت می شود. زرتشتیان چون به تازه شدن زندگی باور دارند شاید در آینده راه مناسب تری برای پاک کردن محیط زندگی خود برگزینند. آنچه مسلم است آنان باور دارند که نباید مرده پرستی کرد بنابراین بر جایگاه از بین بردن جسد درگذشتگان کاخ نمی سازند و آن را مقدس و شفا دهنده نمی پندارند.
سلام، آیا پیر های زرتشتیان در استان یزد معبد آناهیتا و یا مهر هستند؟ با سپاس از شما
درود بر شما، باورهای گوناگونی در باره پیرهای شش گانه موجود در یزد وجود دارد، باور سنتی زرتشتی این است که اینها مکان ناپدید شدن دختران یا نزدیکانی از خانواده یزدگرد سوم آخرین پادشاه ساسانی بوده که در حمله اعراب به ایران به سوی دشت وکوه پناه برده بنابراین جایگاهی مقدس شده اند. روشن اندیشان زرتشتی این باور را نمی پسندند زیرا اگر قرار باشد آرامگاه یادبودی از بزرگان باستانی را مقدس بدانند افرادی مانند آریوبرزن، رستم فرخزاد، مازیار قارن، بابک خرمدین، آرش کمانگیر و… تاثیر گزار تر بوده اند. چرا این نیایشگاه ها فقط در یزد جای گرفته اند درحالیکه شکست ساسانیان و فرار او از تیسفون بوده که مسافت زیادی تا این استان دارد. پیر واژه ای است که که یادآور آخرین گام عرفانی در آیین مهر بوده است. چنین نیایشگاه هایی به نام پیر در شهر های دیگر نیز وجود دارد بی بی شهربانو در شهر ری و پیر شالیار در کردستان همانند آنهاست به ویژه اینکه همه در دامنه کوه و کنار چشمه آب برپا شده اند که یادآور زایندگی آناهیتا، ایزد بانوی پاک می باشند و به سوی خاور و سپیده دم بامدادی نیز هستند تا پیروان مهر در گذشته، نیایش نور خورشید را به جا آورند. قدمت نیایشگاه و پیرهای زرتشتی در یزد به هزاران سال پیش از حکومت ساسانی بر می گردد و ازآن زمان پدیدار نشده اند. در تاریخ نیامده که یزدگرد سوم به هنگام فرار از تیسفون دختر و فرزندانی بالغ داشته باشد که مسافت مرز ایران تا مرکز آن را پیموده باشند به هرروی پیر ها مکان هایی با ارزش برای زرتشتیان است که برای گرد هم آیی و نیایش برگزیده اند.
درودبرشما. چرا گروهی از زرتشتیان در دامنه دماوند گهنبارخوانی می کنند این کار از چه زمانی آغاز شده است.
دراستوره هایی کهن ایران هنگامی که فریدون بر ضحاک تازی چیره گشته او را در بخشی از کوه دماوند به بند کشیده است به باور سنتی دیگری آخرین سوشیانت در اندیشه موبدان ساسانی که شابهرام ورجاوند نام گرفته است از دامنه کوه دماوند ظهور خواهد کرد بر پایه همین باورهای استوره ای، برخی از پارسیان (زرتشتیان هندوستان) که پس از شکست ساسانیان به هند مهاجرت کردند. همچنان کوه دماوند را مقدس می دانندو هرگاه به ایران بیایند گذری نیز به دماوند داشته آیین آفرینگان خوانی برپا می دارند؛ البته تبلیغ و بازاریابی کسانی که برای آنان تور های گردشگری نیز در ایران برپامی کنند تاثیر زیادی در برگزاری گهنبار داشته است. این برنامه سابقه چندانی ندارد شاید از سی سال پیش تا کنون باشد.
ببخشید، شما خود گفته اید که بقیه اوستا به غیر از گاتها باطل نیست و بازتاب دهنده اندیشه نیاکان زردشتیان است پس در عقاید زردشتیان فرشته هم وجوددارد دقت کنید پیروزی تشتر بر دیو اپوش ( فرشته باران بر دیو خشکسالی در استوره های ایرانی درست است؟
دوست گرامی آنچه دراوستا آمده، اندیشه و دانش نیاکان من و شما در فرهنگ گذشته ایران باستان است ولی نیاکان ما تنها از چند هزار سال پیش زرتشتی شده اند و با بینش خردمندی سفارش شده او به هستی نگریسته اند. پیش ازآن زرتشتی نبوده اند؛ چرا همه را به بینش زرتشت نسبت میدهیم. فرشته باران، دیو اپوش (نماد خشکسالی) و دیگر ایزدان مانند ورهرام (نماد پیروزی) مهر (نماد پیمانداری) اناهیتا(نماد پاکدامنی) و… که همگی در ادبیات اوستایی ازآن یادشده است از باورها واستوره های کهن این سرزمین بوده و در جای خود ارزش بررسی و تحقیق دارند. نباید آنها را به بینش خردمندانه زرتشت نسبت داد.
آیا روز نحس در ایران باستان یا دین زرتشت هست؟ فلسفه جشن 13 فروردین چیست؟
ایرانیان واژه ای به نام نحس را ندارند زیرا به باور آنان همه چیز نیک آفریده شده است. چرا پدیده ای باید بد باشد؟ چه کسی این پدیده را بدآفریده است؟ خداوند!! او را باید به دادگاهی فراخواند و از او پرسید که به چه دلیل برخی از چیزها را نحس آفریده است؟ آیا هدف خداوند دانا از آفریدن نحس ها، آزار انسان بوده! چرا؟ مگر انسان را اشرف مخلوقات نیافریده است؟ مگر به او خرد نبخشیده که راه نیک و بد را خود برگزیند؟ مگر انسان در طول زندگی خود که از ملیونها سال پیش آغاز شده است کارهای نیک و سازنده را انجام نداده است؟ او با ابتکار و هوش خود دیگرغارنشین نیست، خنجر و شمشیرخود را به کنار گذاشته است. قتل و غارت و چپاول را به بایگانی تاریخ سپرده است پس چرا باید هنوز چیزی به نام نحس برایش وجود داشته باشد!؟.. دوست گرامی 13 فروردین از دیدگاه فرهنگ ایرانی روزی مقدس است زیرا این روز نخستین روز از سال است که تیر یا تشتر نام دارد ( در گاه شماری سنتی زرتشتیان سیزدهمین روز هرماه تشتر است) بنابراین در چنین روزی به افتخار پیروزی تشتر بر دیو اپوش ( فرشته باران بر دیو خشکسالی در استوره های ایرانی) ایرانیان خوشحال بوده به دشت و پیرامون سبزه و کنار جویبارها می روند تا فرشته باران را در باور سنتی و استوره ای خود همراهی کنند تا سالی همراه پُر باران و سرسبز را داشته باشند.
با درود فراوان بر شما استاد گرانقدر. پاکی تن پیش از نماز به چه صورت است؟ با سپاس
هر زرتشتی برای نیایش به گونه سنتی بایستی تن و روانی پاک داشته باشد. روان او آرام و شاد باشد بنابراین اندیشه او از کینه، خشم، رشگ، خودپسندی و دیگر آلودگی ها پاک بوده و سراسر تن او نیز از آلودگی به دور باشد. برای پاکی تن آنچه خرد و وجدان شخص آگاهی خواهد داد، درست است یعنی اگر دستان و پاها ناپاک باشند، تنها آنان را باید پاک گردانید و اگر تمام تن نیاز به پاکی دارند پس باید همه را پاک گردانید. به عبارتی دیگر، مقررات و کاری از پیش تعیین شده و اجباری برای نماد پاکی تن بیان نشده است بلکه اختیار پاکی تن نیز به اندیشه، وجدان، آگاهی و اختیار انسان واگذار شده است.
شاه ورهرام ایزد با آدریان (آتشکده) چه فرقی دارد و چه اعمالی در آدریان و چه اعمالی در شاه ورهرام انجام می دهند؟
شاه ورهرام ایزد نیایش گاه هایی است که در برخی از شهر ها و روستا های زرتشتی نشین ایران وجود دارد. ورهرام در اوستا به گونه وِرِترغنه آمده و در فرهنگ باستانی ایرانیان، ایزد پیروزی بخش است. مهر، اشتاد و آناهیتا نیز از دیگر ایزدان و نمادهای مهم در فرهنگ نیاکان ایرانی ماست. که زمانی هریک از آنها در مکان هایی مورد ستایش بوده اند. خرابه های معبد آناهیتا در کنگاور کرمانشاه و بیشاپور همچنان وجود دارد. نیایشگاه اشتاد ایزد و مهر ایزد نیز در برخی از محله های زرتشتی نشین مانند شریف آباد اردکان و یزد، یافت می گردد ولی شاورهرام ایزد از نیایشگاه هایی است که بیشتر مورد توجه بوده و اهمییت بیشتری یافته است زیرا مردم در زندگی به پیروزی نیاز بیشتری داشته اند. سرودهایی نیز در اوستا موجود است که به همین خواسته انسانی آرزو می کند. نیاکان ما به روز شاه ورهرام ایزد در چنین نیایشگاه هایی حضور می یافتند و برای پیشرفت و پیروزی در زندگی خود نیایش می کردند و پس از آن هر بامداد به سراغ زندگی و کار می رفتند. آذر به معنی آتش است که در گویش زرتشتی به آدر نیز تبدیل شده و جمع آن آدریان است. یعنی جایگاه آتش، مکان هایی در هر روستا و شهر است که به آن درِمهر نیز می گویند. آتشکده جایی بزرگتر از آدریان بوده است که محل نیایش گروه زیادتری از افراد است. آتشکده های بزرگی در زمان ساسانی بنا شده بوده است. یکی در تکاب اذربایجان به نام آذرگشسب، دیگری آذر برزین مهر در ریوند خراسان و سوم آذرفرنبغ در پارس که ویرانه های آنها تاکنون و پس از یورش تازیان همچنان برچهره تاریخ ایران خودنمایی می کند.
آیا در فرهنگ زرتشتی، استفاده از گلاب رایج بوده؟ آیا گلاب نقش آیینی در عقاید و آداب و رسوم زرتشتیان دارد؟
ایرانیان باستان چهار آخشیج یا عنصر را پیوسته گرامی داشته و آنها را آلوده نمی ساختند و برای پاک گردانیدن زندگی از آن بهره می گرفتند آب، خاک، هوا و آتش همه پاک کننده بودند و نبایستی آلوده می شدند و خوراک دادن به آنها نیز از کارهای شایسته بوده است. ایرانیان به آب خوراک می داده اند، هنوز هم در بخشی ار خرده اوستا سرودی به نام (آبزور) وجود دارد که به هنگام نیایش اردویسور آناهیتا ( آب پاک بالنده) این نیایش سروده می شده و قطره هایی از شیر را همراه با برگهای خشک گل سرخ به آب روان می افزودند تا همچنان بالنده بماند. ایرانیان به خاک نیز خوراک می دادند کاشتن بذر در زمین، آباد ساختن زمین و پیشه کشاورزی از کارهای پسندیده بوده است. آنها به آتش خوراک می دادند و برای اینکه آتش همچنان روشن و پرفروغ بماند پیوسته چوب خشک به آن می افزودند. آنان به هوا نیز خوراک می دادند، هوا نباید آلوده باشد بلکه بایستی خوشبو شود تا همه از آن لذت می بردند و شادمان می شدند بنابراین موادی خوشبو مانند گلاب در هوا پخش می کردند یا عود و کندر برآتش می گذاشتند تا بوی خوش در هوا پخش گردد، زرتشتیان در آغاز ورود مهمانان به خانه نیز گلاب بر دستان آنها می ریزند و با نشان دادن آینه روبروی چهره آنان خوش آمد گویی سنتی خود را بیان می دارند.
با درود، خواهشمندم درباره چهارشنبه سوری، جشن نوروز، زادروز حضرت زرتشت و سیزده بدر توضیحاتی ارائه فرمایید. با سپاس فراوان
آداب و رسوم سنتی زرتشی و ایرانی را در کتابی به نام از نوروز تا نوروز پژوهش کرده و نوشته ام چنانچه مایل باشید این کتاب را فراهم کنید به بخش کناب ها ار همین وب سایت بروید و با تلفن سفارش دهید و با پست دریافت کنید.
سلام در دین اسلام رسم است که در ګوش نوزاد اذان و اقامه ګویند آیا در دین زرتشت هم چنین رسمی وجود دارد؟ تشکر.
خیر چنین رسمی در دین زرتشت وجود ندارد.
آیا اشو زرتشت هم سدره پوشی کرده است ؟ اګر پاسخ مثبت است پس چرا در کتاب ګاتاها نیاورده است؟ و اګر پاسخ منفی است این رسم از چه موقع در دین زرتشت آغاز شده است؟ و اشو زرتشت بجای آن چکار کرده است؟ تشکر
سدره پوشی یکی از مراسم و جشن های کهن ایرانی و زرتشتی است که در این گام از زندگی انسان، دین و راه زندگی را برمی گزیند، او با خرد و وجدان خویش پیمان می بندد تا راستی پیشه کند و با دروغ مبارزه کند، رفتارش را با اندیشه نیک و خرد رسا هماهنگ سازد و…؛ اشوزرتشت در سروده هایش به زندگی خود و نزدیکانش اشاره ای نکرده و داستانسرایی و روایت ها را نیاورده است و کسی نمی داند که او چه نوع لباسی می پوشیده و چه نوع غذایی را بیشتر دوست داشته است و تن و جامه خود را با ماده ای پاک می کرده است. سرودهای زرتشت راه بهتر زیستن و رستگار شدن را سفارش کرده است و ارزش های انسانی را به پویندگان راه راستی گوشزد کرده است.
سلام آیا ممکن است سن سدره پوشی از ۱۵ سالګی بیشتر شود؟ به چه دلیل؟ متشکر.
هر زمان که انسان با تشخیص خردش بخواهد دین و راه زندگی خویش را برگزیند دیر نیست و بستگی به سن او ندارد بلکه به اراده و اختیار او دارد. سنی که نیاکان ما برای دین پذیری فرزندان خود پیش بینی و سفارش کرده بودند بین هفت تا پانزده سالگی را بیان کرده ولی اجباری در این پیشنهاد نشده است.
سلام آِيا مراسم سدره پوشي و سن تكليف در زرتشتيان فرق دارد؟ اگر ممكن است در اينباره توضيح دهيد كه سن تكليف و سدره پوشي چيست. موفق باشيد.
سدره پوشی جشنی است که برای نوجوانان زرتشتی برپا می شود هنگامی که به سن خردمندی می رسند و با اختیار خویش دین را برای خود برمی گزینند. ازآنجا که دین زرتشت سراسر اختیاری است بنابراین در دین پذیری نیز اجباری برای فرزندان وجود ندارد آنان با آموزش خانواده هنگامی که بین هفت تا پانزده سال دارند برای سدره پوشی آماده می گردند. تفاوت بین سال های سده پوشی برای این است که بهره هوشی افراد متفاوت است و سن خردمندی را تعیین می کنند و پدر و مادر نیز فرصت کافی برای راهنمایی فرزندان داشته باشند. در چنین جشنی نوجوان، سدره که پیراهنی سپید و از جنس کتان است بر تن می کند و کمربندی از جنس پشم گوسپندبه نام کُشتی را سه بار بر روی آن بسته و چهار گره می زند. او باور دارد که از آن زمان به پیروان دین نیاکانش که زرتشتی بوده اند وارد شده است و وظیفه دارد برای گسترش راستی کوشش کند و در برابر دروغ و نابرابری ایستادگی نماید.
با درود به پیشگاه سرور گرامی میخواستم در مورد نحس بودن روز سیزدهم و روز سیزده بدر از ایران باستان تا به اکنون توضیحاتی بفرمایید.
درفرهنگ کهن ایرانی چیزی نحس و بد آفریده نشده است. عدد سیزده نیز در این فرهنگ گرامی است به ویژه اینکه سیزدهمین روز هرماه در گاه شماری سنتی زرتشتیان تشتر (نماد باران زایی) نام دارد و در استوره ها و باورهای کهن مردم سرزمین ایران، فرشته ای به نام تشتر به صورت اسبی سپید در برابر دیوی سیاه رنگ به نام اپوش در آسمانها و در درون ابرها به پیکار در می آیند، یکی می کوشد تا باران بیارد ودیگری که نماد خشکسالی است از این کار خشنود نیست. به همین روی بوده که ایرانیان در نخستین روز تشتر در هر سال ( سیزده فروردین) برای پاسداشت نماد باران زایی، یاری رساندن و تشویق و همراهی با تشتر، به کنار جویبار و سبزه می رفتند و با شادی خواستار بارش باران می شدند که این رسم کهن همچنان پاسداری می شود.
سلام مراسم تش و مس كردن چيست؟ اگر ممكن است در مورد آن توضيح دهيد؟ تشكر.
درود برشما، تَش یعنی آتش و مَس یعنی بزرگ در گویش زرتشتیان است. در گذشته های دور این سرزمین هرگاه که روستا و یا شهری جدید ساخته می شد، مردم در کنار آب ( چشمه، رودخانه، دریاچه) بنایی به نام آتشکده نیز بنا می کردند تا ضمن گرامیداشت چهار عنصر پاک کننده یعنی آب، آتش، خاک و هوا _ مرکزی در محل زندگی خود ساخته باشند تا اجاق خانه ها را نیز فروزان نگاه داشته باشد بنابراین با مراسم ویژه ای، آتش این مکان را فروزان و یا بزرگ می کردند که به آیین تش، مس کردن معروف بوده است که در بخشی از این آیین و برای اینکه همه اقشار مردم آتش این مرکز را از خود بدانند موبدان از پیشه هایی که با آتش سروکار داشتند نیز گلوله ای از آتش را وام می گرفتند مانند آتش آهنگری، آتش حمامی، آتش مسگری، آتش خانگی، آتش نزدیک ترین آتشکده و… و پس از آن در روزی ویژه با حضور بسیاری از مردم محل این آتش چند گانه را در بخشی از ساختمان آتشکده مستقر می کردند که به آن مراسم تش ومس می گفتند.
روزگارتان اهورایی اگر امکان دارد درباره مراسم جشن هیرومبا و قربانی کردن حیوانات در آن کمی توضیح دهید چون تا آنجا که من میدانم از دیدگاه اشو زرتشت قربانی کردن کاری ناشایست است
هیرومبا در واقع برگزاری جشن سده با تقویم سنی و بدون کبیسه است که در برخی از روستاهای زرتشتی نشین یزد همچنان برگزار می شود. چنانکه جشن مهرگان (مهرایزد) در اواخر ماه بهمن در گاه شماری خیامی و فرا رسیدن نوروز ( پنجه آخرسال) نیز در فصل تابستان جای گرفته است، هیرومبا نیز در اوخر ماه فروردین در گاه شماری رسمی ایران برگزار می شود که سد روز مانده به پنجهً آخر سال در گاهشماری سُنتی می باشد. در این جشن سنتی زرتشتیان به دشت و صحرا زفته و بوته های خشک را جمع آوری می کنند و در شامگاه روز هیرومبا آتش افروزی برپامی دارند و سرودهایی برای در گذشتگان می سُرایند این جشن تا پنج روز در روستا ادامه دارد وپسین هر روز آن همکیشان به هرخانه ای سرمی زنند، آجیل و شیرینی دریافت می دارند و در هرخانه از کسانی که در آن آبادی ایجاد کرده اند یاد می کنند. در روز نخست که مردان و پسران در جمع آوری هیزم به دشت و صحرا می روند، بانوان نیز برای شرکت و همکاری در جشن هیرومبا، خوراکی های سنتی مانند آش و نان روغنی (سیروگ) و… تهیه می کردند تا به گاه نیمروز از یکدیگر پذیرایی کرده باشند. از زمانی که این جشن جنبهً همگانی پیدا کرده و گروهی از همکیشان از شهرهای دیگر به این مراسم آمده اند برای هدیه آوردن خوراکی، بجای نذر کردن کار، خدمت به دیگران و انجام پاکیزگی که در بینش اشوزرتشت ستوده شده است یابه جای آوردن سبزی، حبوبات، آرد، شکر، روغن و شیرینی و… که برای خوراکی های سنتی وبدون گوشت به کار می رود براساس عادت غیر ایرانیان! گوسفند می آورند و هدیه می دهند و شوربختانه اگر چنین باورهایی ادامه یابد و بر تعداد کشتارها افزون گردد، جایگاهِ این جشنی سنتی، از حالت زیبای خود به قربانگاه و جشنهای آیین مهری تبدیل خواهد شد. من نیز با شما هم اندیشی دارم که اگز در این جشن، خوراکی های بدون گوشت باشد و یا اینکه گوشت لارم را از فروشگاه تهیه کنند و در نیایشگاه، کشتار نکنند نیکوتر خواهد شد.
سلام.درود برشما.در گالری تصاویر (سرای ساالخوردگان زرتشتی)در مراسم افرینگان خوانی اشخاصی که در حال اجرای مراسم (خواندن)بودند پارچه ای بر بینی و دهان خود بسته بودند البته در چند تصویر دیگر نیز این مورد (کتابها) را دیده بودم،ایا در مراسم های خاصی این کار انجام میشود؟دلیل ان چیست؟
موبدان به هنگام اجرای مراسمی که در حضور آتش انجام می گیرد از آنجا که به آتش خوراک می دهند( چوب ومواد خوشبو) . همانند اینکه به آب ، هوا و خاک نیز ایرانیان باستان تا امروز خوراک داده اند . به هنگام حضور در کنار مجمر آتش ، و برای اینکه به هنگام سرایش اوستا آب دهان و بینی به سوی آتش پراکنده نگردد پارچه ای سپید به نام پنام بر روی دهان و بینی خود می بندند.
سلام تشکر از مطالبتان . آیا شما در دین زرتشت نخود و کشمش مشکل گشا دارید؟ بدرود
سنت هایی برگرفته از اندیشه های کهن ایرانی ، باورهای اقوامی که در گذر تاریخ به ایران کوچ کردند و یا یورش آورده و سکونت گزیده اند کم کم در رفتار اجتماعی ایرانیان شکل گرفته و همچنان پایدار مانده که به دین زرتشت ربطی ندارد و گاهی پرداختن به چنین باور ها و استوره ها در بین اقوام ایرانی آشکار می شود از جمله تهیه و پخش نخود مشگل گشا که در پی خواندن داستانی از پیر خارکن به وجود آمده ، روایت دختر شاه پریان و …
@درود بر شما آقای نیکنام آیا در دین زرتشت خواندن نماز اجباری است یا هر کس بااستفاده از خرد خود میتواند به هر گونه که خواست اهورا مزدا را ستایش کند؟
درود ، هیچ کاری در دین زرتشت اجباری نیست . پیام آور آریایی ، زرتشت باور دارد که برای همراه شدن با هنجار هستی که از آغاز تا انجام در آفرینش شکل گرفته ، همچنان پویا و پایدار است . انسان نیز می تواند با کردار نیک خود که برگرفته از خرد دانش محور است و بهره گیری از کلام دلنشین و ستایش انگیز با هنجار هستی همگام باشد . نمازی که در هر زمان بر کلام نیز جاری خواهد شد نمادی از این همراهی است . تا روان هستی خشنود گردد که انسان نیز به راز هستی پی برده است و به قول سعدی شرط انصاف را در جمع آفرینش داشته باشد … ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند / تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری // همه از بهر تو سرگشته و فرمانبردار / شرط انصاف نباشد که تو فرمان نبری .
@زرتشتیان رو به نور نماز می خوانند,آیا نماز به سمت نور لامپ که ساخته بشر است یا ماه که از خود نوری ندارد و بازتاب خورشید است جایز است؟
فروغ و روشنایی جلوه ای از وجود خداوند است که در قرآن نیز به آن اشاره شده است . < الللهُ نور السماوات والعرض > در برابر روشنایی ، تاریکی و ظلمت قرار دارد . زرتشتیان در تاریکی نیایش خداوند را به جا نمی آورند و باور دارند که در هر نوع مکانی وبا هرنوع فروغی که چشمشان نور و روشنی را درک می کند آنجا می توان اهورا را جستجو کرد و این روشنی را در دل و جان و روان خود آرزو می کنند آنچنانکه حافظ می فرماید : از آن به دیر مغانم عزیر می دارند / که آتشی که نمیرد همیشه در دل ماست .
شاه ورهرام ایزد چه معنی برای زرتشتیان دارد و چه اعتقادی برآن است؟
ورهرام که به صورت < ورترغنه > در اوستا آمده است ایزد پیروزی بخش است که در باور کهن ایرانیان پیش از زرتشت سبب پیروزی انسان در کار ها و مبارزه های زندگی با مشکلات می شده است . پس از زرتشت بسیاری از باور ها کاربری خود را تغییر داد و اکنون زرتشتیان همچون نیایشگاه های دیگر ، مکانی دارند به نام شاورهرام ایزد که جایگاه نیایش خداوند است و محل برپایی برخی از سنت های دینی و جشن ها و شادی های خانوادگی که در روز بیستم هرماه بسیاری از زرتشتیان به این نیایشگاه می روند .
سلام قربانی در دین زرتشت وجود دارد یا خیر ؟ توضیح دهید. تشکر
خیر ، قربانی کردن وکشتن حیوانی را به هر دلیل که انسان را خشنود سازد از کارهای ناشایست و ناپسند در دین زرتشت است .
وقت به خیر. لطفا مراحل بستن کشتی را توضیح دهید؟
کشتی کمر بندی است که نماد بیرونی پیروی از آیین راستی به حساب می آید و پیروی از اشا ( هنجار راستی ) را بر هر انسانی بایسته می دارد همچنین کسی که آن را بر کمر دارد ، بر خود پیمان می بندد که با کژ اندیشی و ناهنجاری پیکار کند. در سرودن اوستای سروش واژ و پس از سرایش “نمس چا یا آرمئی تیش ایژا چا” گره پشت سر و گره جلو هر دو با سرودن یک “یتا اهو وئیر یو “باز می شود انگشت میانی دست چپ ، میان کشتی را از کمر بیرون می آورد و همان انگشت در دست راست دو سوی انتهایی کشتی را می گیردوکشتی از دور کمر باز می گردد. نیایش کننده با دستان بر افراشته که کشتی در آن جای دارد اوستا را ادامه می دهد ، پس از شروع اوستای کشتی به هنگام سرودن بخش شکسته اهریمن باد ، کف دست چپ رو به پایین بر می گردد و دست راست سه بار در جهت چپ بدن و رو به پایین جمله یاد شده را تکرار می کند. در بخش ” مس و وه و پیروز گر باد ” کمر بند کشتی با دست چپ رو به بالا قرار می گیرد سپس با کمک انگشتان هر دو دست، میان کشتی بر گزیده می شود و بر روی سدره ( پیراهن سپید زیرپوش ) گذاشته می شود و هر دو سوی کشتی با کمک دست ها به دور کمر یکبار می چرخند سپس به جلو آورده می شوند . با سرایش سرود” یتا اهو وئیر یو” ، نخستین گره زده می شود ( دست راست بند کشتی را به روی کشتی دست چپ می گذارد ) و با سرود دوم یتا اهو ، همین گره را برعکس انجام می دهد. آنگاه دستان، کشتی را به پشت سر برده وبا خواندن” اشم وهو”گره پشت سر را نیز همانند دو گره جلو بر کمر می بندد و ادامه اوستا تا پایان اوستای کشتی وبرساد ادامه می یابد.
موبد گرامي نظر شما درباره مراسم شاه پري چيست .
سفره انداختن در فرهنگ کهن این سرزمین از جایگاه ویژهای برخوردار بوده و نماد سپندارمذ ( زمین ) بوده است که باور مندانی در گوشه ای از زمین برگزیده خویش (سفره ) نمادهایی را باهدف هایی تعیین شده و آرمانی می چیده اند . سفره هایی که زرتشتیان دارند : سفره سدره پوشی ، سفره گواه گیری ، سفره گهنبار ، سفره مراسم در گذشتگان وسفره مهرگانی است و سفره هایی نیز به یادگار از فرهنگ پیش از یکتاپرستی ایرانیان و یا فرهنگ اقوام کوچنده به کشورمان بوده که اندک خانواده هایی همچنان آن را با نیت ها و خواسته های آرزو شده بر پا می دارند مانند سفره شاه پریان ، سفره وهمرو ( وهمن امشاسپند) و سفره بی بی سه شنبه برخی باور دارند که سفره شاه پریان به انگیزه بزرگداشت زاد روز همگانی فرزندانشان در خانواده بر پا کرده و به یاد فرزندانی که از جهان در می گذشتند نیز عروسک هایی پارچه ای بر سفره خود می گذاشتند – سفره وهمرو به انگیزه پاسداشت جایگاه نیک اندیشی بوده و احترام به حیوانات سودمند که فر آورده های مفید آنان را بر سفره می آوردند_ بی بی واژه پارسی نیست و سفره ای بوده که چشم داشت همکاری ( کاری دور از انتظار ) بانویی پاک ( شاید ایزد بانو آناهیتا ) در روز سه شنبه آخر ماه داشته اندکه نمک ، آب پاک و آجیل از بودنی های این سفره می باشد. در گستردن تمام این سفره ها داد و دهش جایگاه ویژه ای دارد که هر کس با توان مالی خود شرکت می کند و بخشی از داشته های خود را می آورد تا غذا و خوردنی ها و آجیل هایی فراهم شود و پس از بیان داستان هایی از استوره ها در اینگونه گرد هم آیی بین باشندگان تقسیم شود. هر چند بر پایی چنین سفره ها ، جایگاهی در بینش خرد پروری زرتشت ندارد ولی همانند سفره دیگران مانند سفره حضرت ابو الفضل از سنت هایی است که در اندیشه مردم جای دارد و چون گرد هم آیی آن آسیب اجتماعی و فرهنگی به بار نمی آورد همچنان در پاره ای از خانواده ها و روستا ها به یادگار مانده است .
جناب استاد زیارت شاورهرام ایزد به چه اعتقادی است؟
ورهرام که در اوستا به صورت ورثرغنه آمده است ایزد پیروزی بخش است که در باور استوره ای ایران باستان و پیش از زرتشت مورد احترام ویژه ایرانیان بوده و آنها برای پیروزی در کار های زندگی از این ایزد یاد می کردند و در بخشی از کتاب خورده اوستا اکنون سرود های ورهرام یشت وجود دارد که از یشت های کهن ایران بر گرفته شده است و از این ایزد به شکل پدیده ها ی شگفت آور و گاهی حیوانات عجیب یاد می شود که در هر گاه سبب پیروزی و نجات انسان در بحران های زندگی می شده است . بسیاری از باور مندان در هر بامداد و پیش از بیرون رفتن از خانه و برای پیروزی در کار های روزانه خود به سرودن این یشت می پرداخته و پس از آن از خانه به سوی کار بیرون می رفتند و در برخی از روستا ها مکانی در بین محل زندگی با محل کشت و کار و در آمد وجود داشت که شاه ورهرام ایزد نامیده می شد که هم اکنون یادگار آن در برخی روستاها و شهر ها همچنان باقی است . به هر روی در باور سنتی ایرانیان برای پیشرفت و گام نهادن به سوی پیروزی مردم در نیایشگاه شاورهرام ایزد به نیایش می پرداختند که اکنون به شکل زیارت گاه ها باقی مانده اند.
درود بر شما آیا زنان هم میتوانند موبد شوند؟
در زمان قدیم ، زنان برای پرستاری از آتش در آتشکده ها و برگزاری مراسمی مانند گهنبارها شرکت داشتند واکنون نیز چنانچه بانویی آموزش های لازم دینی را دیده باشد و توانایی بر پایی مراسم آیینی را داشته باشد مشگلی نیست .
نحوه اجرای مراسم ازدواج زرتشتیان چگونه است؟
شامل آیین های خواستگاری، نامزدی ، گواه گیری و جشن زناشویی است که شرح آنها در کتاب از نوروز تا نوروز آمده است . برای تهیه این کتاب به بخش کتاب ها در همین تارنما بروید .
ایا نماز شما اذان دارد؟
خیر ، نماز ونیایش زرتشتیان اذان ندارد
چرا مراسم سال براي مرده در آيين زرتشتي تا سي سال ادامه دارد؟آيا درست است كه بعد از اين وقت روان به بهشت ميرود؟
دو دیدگاه وجود دارد ، یکی اینکه برای پایداری آیین های سنتی برای در گذشتگان و برگزاری پیوسته آن، هنگامی که فرزندان در زمان 30 سال برای پدر ومادر خود یادبود آنان را با گرد هم آیی خویشان ودوستان بر پا می دارند، نوه ها وکوچکتر ها نیز در فراهم ساختن سفره مراسم وخوردنی های سنتی یاری خواهند کرد و پس از آن برای بزرگتر ها انجام می دهند…ودوم چون بهشت در باور ایرانی یعنی پیوستن به روشنایی ، چنانچه روان در گذشته ای به هر دلیل به جایگاه شایسته خود نرسیده است در گذر سی سال وبا داد ودهش باز ماندگان به روشنایی خواهد پیوست
با درود مراسم زردشتیان بعد از مرگ شان چیه؟(آیا آنها هم مراسمات دفن و کفن مسلمانان را دارن) با جسم یه زردشتی فوت شده چه میکنند؟
جسم را به آرامگاه شهر محل سکونت خود می برند در تهران این محل قصر فیروزه نام دارد . ابتدا جسم را در جایگاه مخصوصی پادیاو (غسل) داده سپس آن را در کفن ( پارچه سفید) گذاشته ، آنگاه جسد را در تابوتی گذاشته و در سالنی ویژه که بازماندگان ومردم حضور دارند مدتی بر زمین می گذارند و موبد (روحانی زرتشتی) سرود هایی از اوستا می سراید . جسد را بر روی دست ها تا کنار مزار می برند و آن را به خاک می سپارند .مقداری آب بر خاک می ریزند وعود ومواد خوشبو بر آتش می نهند . مراسمی آیینی در پسین روز سوم – سپیده دم روز چهارم – روز دهم – و سی روز پس از درگذشت او انجام می شود که پس از سرودن بخش هایی از اوستا ونیایش با خوردنی های سنتی ،میوه و مخلوطی از خشکبار از باشندگان پذیرایی می شود.
مراسم سدره پوشی چیست؟
آیین ویژه ای است که فرزندان هر خانوادۀ زرتشتی پس از اینکه به آیین نیاکان خود و دین آنان آشنا شدند با خردمندی خویش دین مزدایی را می پذیرند و از آن پس زرتشتی نامیده می شوند. در جشن سدره پوشی لباسی از کتان به زیر تن پوشیده می شود و کمربندی از جنس پشم گوسفند بر کمر فرزندان بسته می شود، این آیین جشن خردمندی و دین پذیری برای فرزندانی است که با اختیار دین و آیین نیاکان خود را می پذیرند.
چرا در کشتی بستن در هنگام گره دادن ابتدا دست راست را روی دست چپ می گذاریم؟
از آنجا که راستی در پیام زرتشت جایگاه ویژه ای دارد بسیاری از حرکت هایی که به هنگام اجرای آیین های دینی انجام می شود نخست با دست راست انجام می گردد
نخستین کارهایی که برای شخص تازه درگذشته باید انجام داد کدام است و آیا این مراسم برای زن و مرد تفاوتی دارد؟
شخص را باید در جایی ویژه قرار داد و با خبر دادن به خویشان و آشنایان و هماهنگی با انجمن ها، خاک سپاری را انجام داد.در آرامگاه آیین شست و شو و کفن پیچی انجام خواهد شد و با سرودن یشت سروش توسط موبد جسد مرده به خاک سپرده خواهد شد.
آیا مراسم مردگان مانند مسلمانان روز های مخصوصی دارد مثل سوم . هفتم . چهلم و … توضیحاتی بدهید ؟
پس از درگذشتن و آیینی که به هنگام خاک سپاری و سرودن بخش هایی از اهنوت گات در آرامگاه است، روز سوم آیین ویژه ای در خانه درگذشته برگزار می شود- بامداد روز چهارم و پیش از بر آمدن آفتاب و پس از آن آیینی سنتی اجرا می گردد- دهمین روز درگذشته مراسم آیینی است و مراسم 30 روزه پس از 1 ماه درگذشتن وجود دارد و سالگرد درگذشت اشخاص نیز با داد و دهش و سرودن اوستا توسط موبدان آیین هایی وجود دارد. در زمان های گذشته سالگرد زاده شدن انسان را پس از مرگ او گرامی داشته و هر سال سالروز تولد اشخاص گرامی داشته شده و مراسم خاک سپاری نیز با آهنگی ویژه همراه بوده که با ساز و دهل صورت گرفته است.
در مورد مراسم مردگان توضیحاتی بدهید ؟
کسی که از جهان مادی در می گذرد جان از تن او رها می گردد این جسم در باور کهن ایرانی به عنوان نسا (پلیدی) به حساب می آید و باید آن را از محیط زیست خارج کرد تا آسیبی به دیگران وارد نشود. از آنجا که چهار عنصر پاک کننده داریم (آب، خاک، هوا، آتش) در گذشته های دور جسد ها را نسبت به موقعیت های زمانی و مکانی به هر یک از این عناصر می سپرده که نمونه های آن موجود در تاریخ ثبت شده است. دخمه گزاری تا 50 سال پیش یکی از روش های از بین بردن مرده ها بوده که اکنون به خاک سپاری تبدیل شده است و جسد مردگان به خاک سپرده می شود.
آیا يک غير زرتشتی برای شناخت آداب ورسوم زرتشتيان مي تواند درمراسم و نيايش های زرتشتيان شرکت کند ؟
برای شناخت آداب و رسوم زرتشتیان می توانید به نوشته هایی که در این مورد چاپ شده مراجعه کنید از جمله کتاب از نوروز تا نوروز که در بخشی از این تارنگار معرفی شده است و در آیین های ملی مانند سده، مهرگان و… با اجازه انجمن ها در هر شهر می توان از نزدیک شاهد برپایی سنت های کهن ایرانی بود.
درود از شما سپاسگزارم که این امکان را فراهم کردید که افرادی مثل من بتوانیم پاسخ پرسشهایمان را بیابیم می خواستم در مورد چگونگی ازدواج و مراسم ان در دین بهی بدانم سپاس
سنت زناشویی از خواستگاری شروع می شود و با نامزدی و جشن اروسی و آیین پاتختی پایان می گیرد.پسر و دختر باید آزادانه در گزینش یکدیگر نقش داشته باشند، بزرگتر ها در این گزینش رایزنی دارند ولی مجبور نمی کنند. با پیام زرتشت در هات 53، اروس و داماد بایستی با مهر دل و گزینش خردمندانه بر پایۀ دانایی یکدیگر را انتخاب کرده و پس از زناشویی تلاش کنند تا در مسابقۀ انجام کار نیک و پیوستن به هنجار اشویی (راستی) با یکدیگر سبقت بگیرند.
با درود . مي خواهم شيوه راستين نماز را در آيين بدانم . در كتابهاي گوناگون جستجو كرده ام ولي پاسخي در خور نيافته ام . نماز 5 گاه مورد نظرم مي باشد . سپاس .
نماز برگرفته از واژۀ نماژ پهلوی است که در اوستا به صورت نمنگها آمده است. زرتشت در سروده های گات ها، نیایش کردن را برای انجام کار نیک بر مبنای خرد مندی دانسته و آرزو دارد تا همگان با نیایش خود، روان آفرینش را در هنجار هستی خشنود سازند.سپس برای اینکه زرتشتیان سرود هایی تنظیم شده برای نماژ خواندن داشته باشند بخش هایی از گات ها و یشت ها و دیگر بخش های اوستا گرد آوری شد که بخشی از آن برای نیایش های 5 گانه است.گاه هاون، َرپیتون، اُزیرن،ایوی سروترم و اُشَهن از گاه های خواندن نماز است که با تغیرات نور خورشید در شبانه روز و پیش از بر آمدن مهر و پس از غروب آفتاب سروده می شود. به بخش نیایش های در این تارنگار توجه فرمایید.
خواندن گاتها بهتر است یا اوستا؟
در برپایی آیین های سنتی و دینی بیشتر از بخش های خرده اوستا استفاده می شود و در پرسه ها و آیین های رسمی و همایش ها،گاتها سروده می شود هر دو جایگاه ویژه ای دارند،و خواندن آنها با ارزش است.باید به ترجمه و معنی سرود ها توجه کرد به ویژه سفارش های اشو زرتشت را به هنگام سرودن آن به کار گرفت و پیروی کردزیرا آرامش دهنده،شادی آفرین،زندگی ساز و رستگاری بخش است.
شخصی که تازه در گذشته است چه اوستایی را باید برایش خواند ؟
در برخی از محله های سنتی نخست اوستای پتت خوانده می شود و پس از غروب آفتاب تا سه شب اوستای سروش یشت شب سروده می شود و به هنگام خاکسپاری موبد یشت سروش را که اهنودگات است در حضور باشندگان می سراید.
اوستای مخصوص سال و سیروزه درگذشتگان به ترتیب كدامند ؟
اوستای سال پس از نیمروز : نیایش بایسته ـ گاه ازیرن ، آفرینگان دهمان و همازوردهمان. اوستای سیروزه پس از نیمروز : نیایش بایسته ، خورشید و مهر نیایش ، گاه ازیرن ، آفرینگان دهمان ، كرده سروش و همازوردهمان ـ (برگرفته از كتاب اوستای ودردگان ، انجمن موبدان).
منظور از روشن کردن آتش روی پشت بام در پنجه چیست ؟
زرتشتیان در باور سنتی خود ، پیش از آمدن نوروز هر سال به استقبال روان و فروهر درگذشتگان خود می روند و در سپیده دم روز آغاز سال نو بر بلندی یا پشت بام ها آتش می افروزند و مخلوط آب و برگهای خشک آویشن بر زمین می پاشند تا در باور نمادین سنتی از فروهر درگذشتگان خود بدرقه کرده باشند .
آیا درست است كه در گذشته بجای هفت “ سین ” ، هفت “ شین ” داشته ایم ؟ در این صورت آن هفت “ شین ” از چه چیزهایی تشكیل شده بود؟
در بررسی پژوهشگران ، نخست هفت نوع چیدنی از درختان برسفره نوروزی نهاده شده سپس آنها را در سینی هایی قرار داده اند كه به هفت سینی یا هفت سین خلاصه شده است و در برخی از باورها هفت شین هم در سینی هایی كه تعداد آنها هفت عدد یعنی نماد مراحل هفت گانه در عرفان زرتشتی است قرار داده اند نوع آنها نیز بستگی به محصول و فرآورده های جغرافیایی ، باورهای قومی و محل داشته است .
آیا كتابی در رابطه با آداب و رسوم مذهبی زرتشتیان نوشته شده كه در صورت عدم دسترسی به موبد ، بامراسم مذهبی و اجرای رسومات آشنا شد؟
بخشی از آداب مذهبی زرتشتیان در كتاب از نوروز تا نوروز ، از انتشارات سازمان فروهر آمده که برای تهیه آن می توانید به بخش کتاب همین تارنما استفاده کنید.
برای آشنایی با اعیاد و سنت ها و چگونگی اجرای آن چه منبعی را پیشنهاد می كنید؟
نوشته های فراوانی وجود دارد كتاب از نوروز تا نوروز، نوشته كورش نیكنام از انتشارات فروهر یکی از آنها است.
آیا سروده های زرتشت ، تنها همین 17 هات بوده یا بیشتر بوده و در بستر تاریخ از میان رفته است ؟
اطلاع كافی نداریم ولی از آنجا كه پیام اشوزرتشت در بین 72 هات یسنا قرار گرفته است بیگمان دست نخورده باقی مانده است .
آیا در آیین زرتشتی حدیث و یا به نوعی نقل قول در باره مسائل مذهبی از شخصی آورده شده یا اینكه اوستا همه چیز را گفته است ؟
نوشته ها و روایت هایی به نام ادبیات پهلوی و از زمان ساسانیان باقی مانده است كه برخی از آن ها باور اندیشمندان آن زمان است و هماهنگی با پیام اشوزرتشت ندارد .
آیا در هیچیك از آئینها و مراسم زرتشتى از منجى بنام ‘سیوشانس’ نام برده میشود، كدام مراسم و چه زمانى این آئین برگزار میشود ؟
در آفرینگان خوانی كه بخشی از سرایش اوستا به هنگام مراسم گهنبار است به روان و فروهر درگذشتگان از كیومرس تا به سیوشانس درود فرستاده می شود .
برسم چیست ؟
واژه برسم در اوستا به صورت بَرِسمَن آمده است ، شاخه هایی از نوعی گیاه در ایران باستان بوده که روحانیان در برخی از مراسم آیینی آن را به دست می گرفتند پس از آن از شاخه های درخت انار و گز استفاده شده و اکنون در یزشن خوانی ( واژ یشت گاهنبار) از میله های نقره ای به هم بسته شده ، در برسمدان که بالای آن به شکل ماه است وبه آن ماهروی نیز می گویند استفاده می شود .
چرا وقتی كسی جلو آتش هست ، باید با پارچه دهان خود را بپوشاند؟
آتش یكی از نمادهای پاك كننده در فرهنگ ایران باستان است و در كنار آب ، هوا و خاك ارزش ویژه ای دارد . آتشی كه در آتشگاه نگاه داری می شود شباهت زیادی به موجود زنده دارد زیرا تنفس می كند ، گرما بخش است ، به خوراك نیاز دارد ، شعله های آن حركت دارد با روشنایی و گرمای خود از پدیده های سود بخش بوده و دروغ در ذات او جایگاهی ندارد از این رو هنگامی كه آتش بان برای خوراك دادن و اضافه كردن چوب به آتش به سرودن نیایش اوستایی مشغول می شود با احترام ویژه ای كه نباید بازدم تنفسی و یا قطره ای از آب دهان به این پدیده پاك برسد و ناپاك شود پارچه ای سپید هماهنگ آنچه پزشكان به هنگام جراحی استفاده می كنند بر دهان خود می گذارند.
آتش بهرام بعنی چه؟
آتشی كه در هرشهر از احترام بالاتری برخورداربوده و همچون موجود زنده ای توسط آتش بان نگهداری می شود تا گرما و روشنایی درونی انسان را یادآور شود و همچون پرچمی به هویت ملی ایرانیان اشاره می كند ، آتش ورهرام ( بهرام) نام دارد.
نیایش مخصوص مراسم زایش اشوزرتشت كدامند؟
در آیین بزرگداشت زادروز اشوزرتشت، نیایش ویژه ای پیش بینی نشده است. چنانچه بخش هایی از سرودهای گاتها برای پاسداشت اندیشهء والای این پیامبر انتخاب و با آهنگ سنتی آن سروده و تفسیر شود، نیایشی شایسته خواهد بود.
آیا اجرا و شنیدن موسیقی در آیین زرتشت آزاد است ، آیا در مراسم مذهبـی از موسیقـی استفـاده می شده است و حالا هم می شود ؟
سرودهای اشوزرتشت ( گاتها ) دارای وزن و ریتم است ، بنابراین سرایش اوستا با آهنگ ویژه خود همراه می باشد از سوی دیگر به صدا درآوردن زنگ در آتشكده به هنگام سرودن اوستا و سابقه چند هزار ساله سازهایی مانند تنبور ، نی ودف در ایران باستان نشان دهنده جایگاه ارزشمند موسیقی در فرهنگ ایران و زرتشتیان است .
اوستای ویژه مراسم گواه گیری بترتیب کدامند ؟
در مراسم گواه گیری ( عقد ) در آغاز اندرزهایی برگرفته از بینش اشوزرتشت از سوی موبد برگزارکننده و به زبان پارسی به عروس و داماد سفارش می شود و پس از آن متنی به زبان اوستایی که بخش ها یی از اوستای اورمزد یشت و برگرفته از یسنا است سروده می شود .
اجزا سفره گواه گیری (ازدواج زرتشتیان ) كدامند و به چه معنایی ؟
اجزاء اصلی در سفره جشن گواه گیری چنین است : سفره سبز ، كله قند سبز، دستمال سبز ابریشمی ، كلاه سبز داماد ، توری سبز عروس ، رنگ سبز به نشانِ امرداد ( جاودانگی و سرسبزی در زندگی ) كتاب اوستا و كمربندِ كُشتی : به نشان باور و پایداری در دین زرتشتی چراغ روشن ، آینه و گلابدان : یادآور فروغ و روشنایی دل و جان نقل و شربت : نشان شیرین كامی در زندگی مشترك نخ و سوزن : نماد پیوند همیشگی عشق و مهربانی در زندگی . قیچی : نماد پیوند عروس و داماد همكاری مداوم در كارها تخم مرغ : نشان باروری و سهم پایانی از سوی خانواده عروس انار : نشان سود بیكران در زندگی و داشتن فرزندانی نیكو دانه های برنج و برگ های خشك آویشن : برای آرزوی تندرستی بی شمار در زندگی
آیا در دین زرتشت ،نماز جماعت وجود دارد،اگر هست چگونه می باشد؟
افراد به هنگام شركت در آیین های دینی وسنتی همانند گاهنبارها ، مراسم درگذشتگان، جشن ها و… با اختیار به شكل همگانی نیز نیایش می كنند. آنان اوستاهای بایسته ویا بخش هایی برگزیده از گاتها یا اوستا را با یكدیگر زمزمه می كنند.
نماز روزانه زرتشتیان دارای چه مفهوم و عباراتی می باشد ؟
نماز روزانه زرتشتی درخرده اوستا و از زمان ساسانی تنظیم گردیده است . از بخش های یسنا و یشت ها برگرفته شده و در قسمت سروش واژ و اوستای کٌشتی ترجمه آن چاپ شده است دراین نماز به سرور خانه ، شهر ، کشور و دین درود فرستاده شده . ضمن ستایش خداوند یکتا برای بخشش داده های نیک ، برای زنان و مردان نیک اندیش، خوش گفتار و درست کردار آرزوی زندگی خوب همراه با دارایی شادی آور و فرزندان نیک شده به همبستگی انسانها و دوری آنها از کژاندیشی اشاره شده و پیمان وابستگی به آیین راستی همگام با صلح و آرامش در نماز برای هر فرد با خداوند برقرار می گردد و اشوزرتشت در هات 28 ازیسنا ( گات ها ) به نماز و نیایش سفارش کرده و آرزومند است که هر انسان با بهره مندی از خرد رسا و دانش زمان بر آن باشد تا با تلاش وکوشش خود در سازندگی و تازه شدن هستی نقش داشته باشد که روان گیتی خشنود گردد وهنجار اشا همواره پویا و پایدار بماند.
آیا هنگام نماز گزاردن ، لباس خاصی باید پوشید و در مكان خاصی باید قرار گرفت؟ آیا هنگام نیایش ، بدن شخص باید از هر حیث پاك باشد ؟
به هنگام نماز از تن و لباس و مكان پاك باید بهره گرفت زنان و مردان با سرهای پوشیده یعنی روسری و كلاه سفید رو به سوی روشنایی در نماز حضور می یابند .
زرتشتیان در روز چند بار نماز می خوانند ؟
نماز باید در تمام لحظه ها باشد و هر شخص با اندیشه ، گفتار و کردار نیک خود با هنجار اشا همراه باشد از زمان ساسانیان پنج گاه یا وعده نماز تعیین شده که در هر شبانه روز به نیاش خداوند و سپاسگزاری از داده های نیک او پرداخته می شود ، این گاه ها از سپیده دم آغاز می گردد نخستین گاه اشهن نام دارد که از سپیده دم تا طلوع آفتاب است دوم گاه هاون ، از طلوع آفتاب تا نیمروز ، سوم ، رپیتون ، از نیمروز تا پس از نیمروز ، چهارم ، ازیرن ، از پسین تا نمودار شدن ستارگان ، پنجم ، ائیوی سروترم ، از پدیدارشدن ستارگان تا سپیده دم.
در نماز ، فقط خرده اوستا خوانـده می شود یـا بخـش های دیگـر از اوستـا را هم شـامل می شود؟
بخشی از خرده اوستا را زرتشتیان به صورت سنتی برای نماز بایسته برگزیده اند كه سروش واژ و اوستای كُشتی است شامل گزیده هایی از یسنا و گاتها ، پیام اشوزرتشت نیز می باشد.
نیایشهای بایسته به ترتیب کدامند ؟
از زمانی که خرده اوستا تنظیم گردیده بخش های سروش واژ- اوستای کشتی و برساد به عنوان نیایش بایسته برگزیده شده است از سوی دیگر اشوزرتشت در پیام خود به ویژه هات 28 از گاتها نیایش را نه تنها با یاری از کلام بلکه با پیروی از اندیشه و کردارنیک می داند و آن را پیوسته در هر زمان آرمان دارد .
اوستاهایی كه در مراسم سدره پوشی خوانده میشود به ترتیب كدامند ؟
نخست اوستای هرمزد یشت و یا آتش نیایش خوانده می شود و در اوستای برساد از دیرزیوی و شادكامی نوجوان یاد می شود آنگاه اوستای كشتی آغاز می گردد و كشتی به كمر بسته می شود . سپس موبد ونوجوان اوستای پیمان دین را واژه به واژه تكرار می كنند و در پایان اوستای تندرستی سروده میشود.
آیا درست است که در نیایش یکنفری در زمان خواندن ویسفوخاترم انگشت دست را بالا نمی برند ؟
بالا بردن انگشتان در سرودهای آفرینامه و ویسپو خاترم است که در سرود آفرینگان خوانی توسط موبد و در نیایش های گروهی صورت می گیرد.
مراسم آفرینخوانی چیست و چگونه انجام می شود؟
آفرینگان خوانی، برپایی آیینی سنتی است كه در آن سرودهایی از خرده اوستا مانند آفرینگان گهنبارو آفرینگان دَهمان برای شادمانی روان و فروهردرگذشتگان و برای دیرزیوی و شادزیوی نیكوكاران با آهنگ خوانده می شود و هم زمان با آن چند نمونه از میوه های فصلی نیز بریده شده و با مخلوط خشكباركه فراهم شده پس از مراسم به عنوان میوه وَردرین و لُرك به باشندگان هدیه می شود.
عده ای بر این باورند که بالا بردن انگشت در ویسفوخاترم به معنی یگانگی اهورامزدا و دو انگشت در آفرینامه در تایید پیامبری اشوزرتشت می باشد ، نظر شما چیست ؟
نظر من ترجمه بخش های یاد شده در کتاب خرده اوستا است.
فلسفه بلند كردن یك انگشت و دو انگشت ( آفرینامه ویسپوخاترم ) به هنگام خواندن اوستای گاهنبار چیست ؟
آفرینامه – ویسپو خاترم ، بخشی از سرود خرده اوستا است كه به هنگام برگزاری جشن ها به ویژه گاهنبار خوانده می شود. دربخش آفرینامه موبد نخست یك شاخه مورد را با دست راست خود به سوی بالا برافراشته می كند و در قسمت دوم یعنی ویسپوخاترم دو شاخه از مورد را بالا می برد و در هر دو مورد باشندگان در مراسم انگشت نشانه دست راست و كناری آن را رو به آسمان بالا می گیرند تا در سخنانی كه موبد به زبان اوستایی می سراید هم كلام شده باشند سپس باور خود را با حركت دست خود می بوسند و بر دیده می گذارند . ترجمه آفرینامه : برای شهریار و سرور كشور بالاترین توانایی و پیروزی آرزو داریم . برای او زندگانی دراز، تندرستی و سرافرازی را خواستاریم تا در نبرد با كژاندیشان و كینه توزان پیروز شود هیچگاه اندیشه ، گفتارو كردار بد به سراغ او نیاید . ترجمه ویسپوخاترم : آرزو داریم كه همواره اندیشه ، گفتار و كردار نیك به سراغ ما آید تا ما نیز از زمره نیكوكاران روزگار خود باشیم .
لطفا پنجه کوچک و بزرگ را توضیح دهید ؟
مراسم پنجه کوچک از ده روز مانده به نوروزیعنی روز اشتاد از ماه اسفند آغاز می گردد در این هنگام زرتشتیان در باور سنتی خود به استقبال روان و فروهر درگذشتگان می روند . با خانه تکانی و زدودن ناپاکی ها از محیط زیست ، محل زندگی و به ویژه اندیشه و رفتارخود به میزبانی مینوی با حضور فروهر درگذشتگان خواهند رفت و در روزهای پنجگانه آخر سال و برای ماه گاتابیو یعنی روزهای اَهنود – اشتود – سپنته مد – وهوخشتر – وهیشتوایش مراسم ویژه ای با تهیه خوراکی های سنتی و آفرینگان خوانی به استقبال نوروز خواهند رفت .
تقویم زرتشتیان چگونه است ؟
درگاه شماری زرتشتی هر سال به 12 ماه سی روزه تقسیم شده است و هر روز نام ویژه ای دارد. در پایان هر سال 5 روز اضافی و پس از چهار سال شش روز اضافی ( كبیسه ) وجود دارد . نام سی روز هر ماه عبارتند از : 1ـ اورمزد 2ـ بهمن 3ـ اردیبهشت 4ـ شهریور 5ـ سپندارمذ 6ـ خورداد 7ـ امرداد 8ـ دی بآذر 9ـ آذر 10ـ آبان 11ـ خور 12ـ ماه 13ـ تیر 14ـ گوش 15ـ دی بمهر 16ـ مهر 17ـ سروش 18ـ رشن 19ـ فروردین 20ـ ورهرام 21ـ رام 22ـ باد 23ـ دی بدین 24ـ دین 25ـ ارد 26ـ اشتاد 27ـ آسمان 28ـ زامیاد 29ـ مانتره سپند 30ـ انارم . و نام پنج روز آخر سال كه ماه گاتابیو نیز گفته می شود به ترتیب : اَهنَوَد ـ اُشتَه وَد ـ سپِنتَه مَد ـ وُهوخشَتر ـ وَهیش تُوایش و روز اضافی در سال كبیسه اَوُرداد نام دارد .
سدره پوشی چه مراسمی است ؟
از آنجا كه در پیام اشوزرتشت دین پذیری از روی اختیار و به آزادی انجام می پذیرد ، سدره پوشی درواقع جشن دین پذیری است جشن خردمندی است و فرزندان زرتشتی كه به سنِ آگاهی وانتخاب رسیده اند ( به طورسنتی تا 15 سالگی) در جشنی كه از سوی پدر و مادر او سفارش شده است پیراهنی سفید به نام سِدره و از جنس كتان در زیر لباس بر تن می كنند و كمربندی بنام كُشتی كه از 72 بند تار پشمی بافته شده است سه دور بر كمر نوجوان بسته می شودكه به نشان پیروی از اندیشه ، گفتار و كردار نیك است و از این پس او نیز مانند نیاكان خود بر آن است تا راستی را گسترش دهد و با كژاندیشی مبارزه كند .
مراسم ازدواج شما زرتشتیان چگونه است ؟
به این مراسم زن وشویی یعنی شریك شدن زن و شوهر و همسری یعنی هم اندیشی در امر زندگی گفته می شود در ایران باستان ازدواج كردن از كارهای نیك به شمار آمده ، هر پسر و دختر زرتشتی همانند كارهای دیگر خود بایستی بر مبنای خردمندی با یكدیگر ازدواج كنند. پسر پس از ازدواج (نمانُوپئیتی) و دختر (نمانُو پتنی) نام می گرفتند که نمانو در هردو صفت به معنای خانه وکاشانه است و بخش پایانی این واژگان یعنی سرور و پادشاه، این واژگان بعدها در گویش پارسی به کخدا وکدبانو تبدیل شده است. در آیین زرتشتیان چیزی به نام مهریه به شکل امروزی مرسوم نبوده است ، تك همسری سفارش شده و همچنان پیروی می شود، جدایی ( طلاق ) نیز مگر در شرایطی ویژه که در آیین نامه احوال شخصیه زرتشتیان آمده، انجام نمی شود ـ زن و شوی تلاش می كنند تا به سفارش اشوزرتشت در سرودهای هات 53 از گات ها، در زندگی مشترك خود با انجام كار نیك از یكدیگر سبقت بگیرند .
/marasem_files/rb.gif)
در سفره نوروزی زرتشتیان هفت شین وجود داشته ؟ هفت سین شما چگونه است؟