زادروز ﻧﻮر و روﺷﻨﺎﯾﯽ ـ روز ﭘﯿﺮوزی ﺧﻮرﺷﯿﺪ ـ ﺟﺸﻦﭼﻠﻪ

زادروز ﻧﻮر و روﺷﻨﺎﯾﯽ ـ روز ﭘﯿﺮوزی ﺧﻮرﺷﯿﺪ ـ ﺟﺸﻦﭼﻠﻪ

 

ﺷﺎد و ﻓﺮﺧﻨﺪه ﺑﺎد

ﻣﯽ ﺳﺘﺎﯾﻢ آذر ﻣﺰدا را

ﻣﯽ زداﯾﻢ ﺳﺮدی ﯾﻠﺪا را

ﻣﯽ ﺷﺘﺎﺑﻢ ﻣﮋده ﻓﺮدا را


 نوشتارهایی از موبد کامران جمشیدی


اﯾﺮاﻧﯿﺎن از روزﮔﺎران ﮐﻬﻦ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ درﺳﺘﯽ ﮐﻪ از ﮔﺎه ﺷﻨﺎﺳﯽ داﺷﺘﻨﺪ و ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺸﺎورزی و داﻣﭙﺮوری ﺷﺎن از ﯾﮑﺴﻮ و ﻓﺮﻫﻨﮓ، ﮐﯿﺶ و ﺑﺎورﺷﺎن از ﺳﻮی دﯾﮕﺮ، ﻫﻤﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻪ ﻫﺎ و ﺑﺰﻧﮕﺎه ﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ و «ﺗﺮﯾﻦ ﻫﺎ» را ﺟﺸﻦ ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و اﻧﮕﯿﺰه ای ﻣﯽ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ ﺑﺮای  ﮔﺮدﻫﻢ آﻣﺪن، ﻫﻤﺎزورﺷﺪن، ﺑﺎ ﻫﻢ ﺷﺎد ﺑﻮدن و ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاری از داده ﻫﺎی اﯾﺰدی و اﻣﯿﺪ و ﻧﯿﺮو ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﺮای ﭘﯿﮕﯿﺮی ﮐﺎر و ﮐﻮﺷﺶ زﻧﺪﮔﺎﻧﯽ.

 

در ﻣﯿﺎن اﯾﻦ ﺟﺸﻦ ﻫﺎ ﯾﮑﯽ ﻫﻢ درازﺗﺮﯾﻦ ﺷﺐ ﺳﺎل ﯾﺎ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ ﭘﺎﯾﺎن ﺗﺎرﯾﮑﯽ و آﻏﺎز درازﺗﺮ ﺷﺪن روزﻫﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﺰﻣﺎن اﺳﺖ ﺑﺎواﭘﺴﯿﻦ ﺷﺐ ﭘﺎﯾﯿﺰ ﯾﺎ آذر ﻣﺎه و ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ روز زﻣﺴﺘﺎن ﯾﺎ دی ﻣﺎه. از ﻫﻤﯿﻦ روزﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻠﻪ ﺑﺰرگ، ﯾﺎﻧﯽ (ﯾﻌﻨﯽ) ﺳﺮﻣﺎی ﺑﺰرگ آﻏﺎز ﻣﯽ ﺷﻮد

ﺗﺎ روز ده ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎه ﮐﻪ ﺳﺮدﺗﺮﯾﻦ زﻣﺎن ﺳﺎل اﺳﺖ و آﻧﻬﻨﮕﺎم ﺟﺸﻦ ﺳﺪه ﯾﺎ آﺗﺶ اﺳﺖ (ﮐﻪ ﻧﻤﺎد ﮔﺮم ﺗﺮ ﺷﺪن ﻫﻮا زان ﭘﺲ اﺳﺖ) و ﺳﭙﺲﭼﻠﻪ ﮐﻮﭼﮏ آﻏﺎز ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﺎ 20 اﺳﭙﻨﺪﻣﺎه.

ﭘﺲ اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم و اﯾﻦ ﺟﺸﻦ، ﺟﺸﻦ ﺷﺐ ﭼﻠﻪ اﺳﺖ. از ﺳﻮی دﯾﮕﺮ و از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻧﻮر و روﺷﻨﺎﯾﯽ زاﯾﺸﯽ دوﺑﺎره ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ ﺑﻪ آن زادروز ﺧﻮرﺷﯿﺪﻫﻢ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﯾﺎ «ﯾﻠﺪا» ﮐﻪ واژه ای اﺳﺖ ﺳﺮﯾﺎﻧﯽو ﺑﻪ ﭼﻢ زادروز.( 1)

 

در اﯾﻦ ﺷﺐ ﻣﺮدم در ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﮔﺮد ﻫﻢ آﻣﺪه و ﺑﺎ ﺧﻮردن، ﻧﻮﺷﯿﺪن، ﺷﺎدی و ﭘﺎﯾﮑﻮﺑﯽ و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺷﺐ را ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽ آورﻧﺪ و ﺧﻮاﻧﯽوﯾﮋه ﻣﯽ ﮔﺴﺘﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ آن ﻫﻢ ﻣﯿﻮه ﻫﺎی ﺗﺎزه ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺎر و ﻫﻨﺪواﻧﻪ و ﻫﻢ ﻣﯿﻮه ﻫﺎی ﺧﺸﮏ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺧﻮردﻧﯽ ﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﺟﯿﻞ وﺷﯿﺮﯾﻨﯽ ﻫﺎ ﻣﯽ ﻧﻬﺎدﻧﺪ. ﺧﻮان ﯾﻠﺪا، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﯿﺎری ﺧﻮان ﻫﺎی دﯾﮕﺮ آﯾﯿﻨﯽ در ﻣﯿﺎن زرﺗﺸﺘﯿﺎن «ﻣﯿﺰد» myazd ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ اﻓﺰونﺑﺮ آﻧﭽﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺑﺮ روی آﻧﻬﺎ ﻟﺮك lork ﻫﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد. داﺳﺘﺎن ﮔﻮﯾﯽ، ﻣﺘﻞ ﮔﻮﯾﯽ، ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮاﻧﯽ و ﺣﺎﻓﻆ ﺧﻮاﻧﯽ در اﯾﻦ ﺷﺐرواج دارد ﺗﺎ ﻫﻢ ﺳﺮﻫﺎ ﮔﺮم ﺷﻮد و ﻫﻢ ﻓﺮﻫﻨﮓ زﻧﺪه ﻧﮕﺎﻫﺪاﺷﺘﻪ ﺷﻮد.

 از دﯾﮕﺮ ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺧﻮان ﭼﻠﻪ و ﯾﻠﺪا ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮگ ﻫﺎی درﺧﺖ ﺳﺮو اﺳﺖ. در ﻗﺪﯾﻢ ﻣﺮدم در ﺑﺮاﺑﺮ درﺧﺖ ﺳﺮو ﻣﯽ اﯾﺴﺘﺎدﻧﺪ و ﭘﯿﻤﺎنﻣﯽ ﺑﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺳﺎل دﯾﮕﺮ ﺳﺮوی ﺑﮑﺎرﻧﺪ. درﺧﺖ ﺳﺮو، ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺳﺒﺰ اﺳﺖ، ﻫﻢ ﻧﻤﺎد اﯾﺴﺘﺎدﮔﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ اﻫﺮﯾﻤﻦ ﺳﺮﻣﺎ و ﺗﺎرﯾﮑﯽ ﺑﻮد وﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻧﻤﺎد ﺧﺪای اﯾﺮان زﻣﯿﻦ ﮐﻪ ﻧﺎم ﻫﺎﯾﯽ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﺑﺮ ﺧﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﻣﻬﺮ، رام، وای ﺑﻪ ، ﺳﺌﻨﺎ و ﯾﺎ ﺳﯿﻤﺮغ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻓﺮخ وﺑﻬﺮوز و ﺧﺮم. در ﻗﺪﯾﻢ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ روز ﻣﺎه، ﮐﻪ اﻣﺮوز اورﻣﺰد ﯾﺎ اﻫﻮرا ﻣﺰدا اﺳﺖ ﺧﺮم ﺑﻮده اﺳﺖ. روزﻫﺎی ﻫﺸﺘﻢ، ﭘﺎﻧﺰدﻫﻢ و ﺑﯿﺴﺖ و ﺳﻮم ﻫﻢ  ﮐﻪ دی ﻧﺎم دارﻧﺪ اﯾﻨﻬﻤﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﺧﺮم داﺷﺘﻪ اﻧﺪ.

 

از ﻫﻤﯿﻦ رو در اﯾﻨﺮوزﻫﺎی ﺧﺮم روز در ﻣﺎه دی، ﺟﺸﻦ ﺧﺮم روز ﺑﻮده اﺳﺖ و ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن ﺟﺎﻣﻪ ﺳﭙﯿﺪ ﺑﻪ ﺗﻦ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﮐﺸﺎورزانو دﻫﻘﺎﻧﺎن ﺑﺮ زﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ و ﻣﯽ ﮔﻔﺘﻨﺪ: ﻣﻦ ﻫﻢ ﯾﮑﯽ از ﺷﻤﺎ و ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺷﻤﺎﯾﯿﻢ. ﮐﺎر ﺟﻬﺎن ﺑﺮ ﮐﺸﺎورزی و آﺑﺎداﻧﯽ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ و اﯾﻦ  ﻫﺮ دو ﺑﺪون ﺷﻤﺎ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد. ﻣﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪﯾﻢ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﺎ. ﭘﺲ ﻣﺎ و ﺷﻤﺎ ﯾﮑﯽ ﻫﺴﺘﯿﻢ.

 

ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن در ﻣﺎه دﺳﺎﻣﺒﺮ آﯾﯿﻨﯽ دارﻧﺪ ﮐﻪ در ﭘﺎﯾﺎن ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ در روز ﯾﮑﺸﻨﺒﻪ (ﻣﻬﺮ روز، روز ﺧﻮرﺷﯿﺪ) ﺳﭙﻨﺪاری ﻣﯽ اﻓﺮوزﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﺎ واﭘﺴﯿﻦﯾﮑﺸﻨﺒﻪ 4 ﺳﭙﻨﺪار اﻓﺮوﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد Advent ljus . اﯾﻦ آﯾﯿﻦ اﯾﻨﻬﻤﺎﻧﯽ دارد ﺑﺎ ﻫﻤﺎن آﯾﯿﻦ اﯾﺮاﻧﯽ ﭼﻬﺎر ﺟﺸﻦ دﯾﮕﺎن در ﻣﺎه دی، ﻣﺎهﺧﺪاوﻧﺪ.

 

 دی ـ دادار ـ ﻣﻬﺮ ﺧﺪای اﯾﺮان

 

 واژه دی در ﻓﺮﻫﻨﮓ اﯾﺮان ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﮔﺴﺘﺮده و ژرف دارد ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ ﮐﻤﯽ ﺑﻪ واﮔﺸﺎﯾﯽ آن ﻣﯽ ﭘﺮدازم:

 

دی را از رﯾﺸﻪ ﻫﺎی زﺑﺎﻧﯽ و واژﮔﺎﻧﯽ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺪون آﻧﮑﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻢ وارد آﻧﻬﺎ ﺷﻮم ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﻣﺎﻧﺎ و ﻣﻔﻬﻮم آن«ﺧﺪای» و ﯾﺎ «ﺧﺪای روﺷﻨﺎﯾﯽ» اﺳﺖ. «دادار» را ﺑﻪ ﻣﺎﻧﺎی ﭘﺮوردﮔﺎر از آن ﻣﯽ داﻧﻨﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ روز و روﺷﻨﺎﯾﯽ را ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ در دﯾﮕﺮ  زﺑﺎﻧﻬﺎی ﻫﻨﺪ و اروﭘﺎﯾﯽ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺎﻧﺎ را دارد ﻣﺎﻧﻨﺪ day در اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ و dag در ﺳﻮﺋﺪی.

 

ﻣﺎه دی ﻫﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ زادن ﻣﻬﺮ و ﻧﻮر آﻏﺎز ﻣﯽ ﺷﻮد ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﻫﺎ را دارد. ﻣﺎه دﺳﺎﻣﺒﺮ ﻧﯿﺰ از ﯾﮑﺴﻮ از رﯾﺸﻪ dec ﺑﻪ ﻣﺎﻧﺎی ده ﻣﯽ آﯾﺪ (ﮐﻪاﻟﺒﺘﻪ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ اﻣﺮوزه ﻣﺎه دوازدﻫﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﻣﺎه ﻧﻮاﻣﺒﺮ ﮐﻪ از رﯾﺸﻪ ﻧﻮ nov ﯾﺎ ﻧﻪ ﻣﯽ آﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺎه ﻧﻬﻢ ﺑﺎﺷﺪ و ﯾﺎزدﻫﻢ  اﺳﺖ …) ﺑﺎ دی ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﯾﻨﻬﻤﺎﻧﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.( 2)

 

ﻫﻤﭽﻨﺎن ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺧﺪای اﯾﺮان ﺑﺴﯿﺎر ﻗﺪﯾﻢ ﻧﺎم ﻫﺎﯾﯽ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﺑﺮ ﺧﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﻣﻬﺮ، رام، وای ﺑﻪ ، ﺳﺌﻨﺎ و ﯾﺎ ﺳﯿﻤﺮغ وﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻓﺮخ و ﺑﻬﺮوز و ﺧﺮم. ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻬﺮ و ﺳﯿﻤﺮغ ﮐﻪ ﺟﺎﯾﮕﺎﻫﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺰرگ و ژرف در ﺑﺎور، ﻓﺮﻫﻨﮓ، آﯾﯿﻦ ﻫﺎ و زﻧﺪﮔﯽ اﯾﺮاﻧﯿﺎن وﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﺮدم آﻧﺮوزﮔﺎر، در ﭼﻪ در ﻫﻤﺴﺎﯾﮕﯽ آن و ﭼﻪ در ﺷﮑﻞ دﮔﺮﮔﻮن ﺷﺪه اش در دﯾﮕﺮ ﻣﺮدﻣﺎن ﺟﻬﺎن داﺷﺘﻪ و ﺗﺎ اﻣﺮوز ﻫﻢدارد، از آن ﻣﻘﻮﻟﻪ ﻫﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺎ دارد ﺑﺴﯿﺎر ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﻣﻮرد آن ﭘﮋوﻫﺶ و واﺷﮑﺎﻓﯽ ﺷﻮد، زﯾﺮا ﮐﻪ از دﯾﺪ اﯾﻦ ﻧﮕﺎرﻧﺪه ﻫﻢ ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﺗﺮﯾﻦ، ﻫﻢاﻧﺴﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﻦ، ﻫﻢ زﯾﺒﺎﺗﺮﯾﻦ و ﻫﻢ ژرف ﺗﺮﯾﻦ ارزش ﻫﺎی زﯾﺒﺎی اﻧﺴﺎن ﺳﺎز و ﺟﻬﺎن ﺳﺎز را در ﺧﻮد دارد. اﺷﻮ زرﺗﺸﺖ، اﯾﻦ ﺑﺰرگ ﻣﺮد ﺗﺎرﯾﺦ و ﻓﺮﻫﻨﮓ اﯾﺮان و ﺟﻬﺎن ﻧﯿﺰ ﭘﯿﺎﻣﺶ و ﮐﺎرش زﻧﺪه ﮐﺮدن ﻫﻤﯿﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی روان و ﺟﻬﺎن آرا در ﺑﺮﺧﯿﺰاﻧﺪن ﺳﯿﻤﺮغ از ﺧﺎﮐﺴﺘﺮش ﺑﻮد ﮐﻪ آنرا در اﻫﻮراﻣﺰداﯾﺶ ﯾﺎﻓﺖ و ﺟﺎی داد.

 در ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ و ﻧﻮﺷﺘﺎرﻫﺎی دﯾﮕﺮ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺧﻮاﻫﻢ داﺷﺖ.

 

 ﺗﺎﺛﯿﺮ ﯾﻠﺪا ﺑﺮ ﺟﺸﻦ ﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﻣﺮدﻣﺎن

 در ﻣﻮرد ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﯾﮑﯽ ﺷﺪن زادروز ﻋﯿﺴﯽ ﻣﺴﯿﺢ و ﻣﻬﺮ اﯾﺮاﻧﯽ از ﺳﻮی ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن ﭘﺴﺘﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد اﻣﺎ ﻫﺘﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﯿﺶ از آﻧﻬﻢدﯾﮕﺮ ﻣﺮدﻣﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺼﺮﯾﺎن در ﻫﻤﯿﻦ روزﻫﺎ ﺟﺸﻦ ﺑﺎززاده ﺷﺪن ﺧﻮرﺷﯿﺪ داﺷﺘﻨﺪ ﮐﻪ دوازده روز، ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ 12 ﻣﺎه ﺳﺎل ﺧﻮرﺷﯿﺪی ﺑﻪﺟﺸﻦ و ﭘﺎﯾﮑﻮﺑﯽ ﻣﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ از 12 ﺑﺮگ ﻧﺨﻞ ﺑﺮای آراﯾﺶ ﺟﺎی ﺑﺮﮔﺰاری ﺟﺸﻦ ﺑﻬﺮه ﻣﯽ ﺑﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﺳﺎل و آﻏﺎز  ﺳﺎل ﻧﻮ ﺑﻮده اﺳﺖ.

 

در ﯾﻮﻧﺎن ﮐﻬﻦ ﻧﯿﺰ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ روز زﻣﺴﺘﺎن روز ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ و آن را ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺷﮑﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﯾﺎ ﻧﺎﺗﺎﻟﯿﺲ اﯾﻨﻮﯾﮑﺘﻮسﻣﯽ ﻧﺎﻣﯿﺪﻧﺪ. رﯾﺸﻪ ﻫﺎی ﯾﻠﺪا در ﺟﺸﻦ ﻫﺎی دﯾﮕﺮ راﯾﺞ در ﯾﻮﻧﺎن ﻫﻢ ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺟﺸﻦ ﺳﺎﺗﻮرن ﯾﺎ ﮐﯿﻮاناﺷﺎره ﮐﺮد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در روﺳﯿﻪ ﺟﻨﻮﺑﯽ ﻫﻢ ﺟﺸﻦ ﻫﺎی ﻫﻤﺎﻧﻨﺪی ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﭼﻠﻪ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺷﺒﺎﻫﺖ زﯾﺎدی ﺑﺎ آﯾﯿﻦ ﻫﺎی ﭼﻠﻪاﯾﺮاﻧﯿﺎن دارد. ﭘﺨﺘﻦ ﻧﺎن ﺑﻮﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺑﺎزی ﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن، ﮐﺸﺖ و ﺑﺬرﭘﺎﺷﯽ، ﭘﻮﺷﺎﻧﯿﺪن روی ﮐﻠﺒﻪ ﻫﺎ ﺑﺎ ﭼﺮﺑﯽ، ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﭘﻮﺳﺘﯿﻦ روی ﭘﻨﺠﺮه ﻫﺎ، آوﯾﺨﺘﻦ ﭘﺸﻢ از ﺳﻘﻒ، ﺗﺮاﻧﻪ ﺧﻮاﻧﯽ و دﺳﺖ اﻓﺸﺎﻧﯽ و ﭘﺎﯾﮑﻮﺑﯽ از ﺟﻤﻠﻪ اﯾﻦ آﯾﯿﻦ ﻫﺎ در ﻣﯿﺎن روس ﻫﺎی  ﺟﻨﻮﺑﯽ اﺳﺖ.

 

 ﯾﻬﻮدﯾﺎن ﻧﯿﺰ ﺟﺸﻨﯽ دارﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﺎم «اﯾﻼﻧﻮت» (ﺟﺸﻦ درﺧﺖ، اﯾﻨﻬﻤﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﺟﺸﻦ ﺳﺮو!) ﮐﻪ ﺳﭙﻨﺪار ﻣﯽ اﻓﺮوزﻧﺪ و ﻧﯿﺎﯾﺶ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ.

 

آﺷﻮرﯾﺎن ﻧﯿﺰ در اﯾﻦ ﺷﺐ آﺟﯿﻞ ﻣﺸﮑﻞ ﮔﺸﺎ ﻣﯽ ﺧﻮرﻧﺪ و ﺗﺎ ﭘﺎﺳﯽ از ﺷﺐ را ﺑﻪ ﺷﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ و ﺑﮕﻮ و ﺑﺨﻨﺪ ﻣﯽ ﮔﺬراﻧﻨﺪ و ﻓﺎل ﺣﺎﻓﻆ ﻣﯽ  ﮔﯿﺮﻧﺪ.

 

 ﻣﻬﺮ و ﻣﯿﺘﺮا ـ ﻣﯿﺘﺮاﯾﯿﺴﻢ

ﻧﺎم دﯾﮕﺮ ﻧﻮر ﺧﻮرﺷﯿﺪ در زﺑﺎن و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﮐﻬﻦ اﯾﺮاﻧﯽ «ﻣﻬﺮ» اﺳﺖ. از ﻫﻤﯿﻦ رو اﯾﻦ روز را زادروز ﻣﻬﺮ ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ. در ﻣﻮرد ﻣﻬﺮ ﯾﺎ ﻣﯿﺘﺮا  ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه و ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ از دﯾﺪﮔﺎه ﻣﻦ ﻫﻨﻮز ﺗﻤﺎم ﮐﺮاﻧﻪ ﻫﺎی ﭘﯿﺪا و ﻧﺎﭘﯿﺪای آن ﺑﺮای 2 (ﮐﻪ ﮔﻮﯾﺶ ﮐﻬﻦ ﺗﺮ آن اﺳﺖ) ﺑﺴﯿﺎرﻣﺎ روﺷﻦ ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﺴﯿﺎری از داﻧﺴﺘﻨﯿﻬﺎی اﻣﺮوز ﻣﺎ ﮐﻪ ﮐﺴﺎن ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن از روی ﻫﻢ ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪ و ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮔﻮﯾﺎی ﻫﻤﻪ راﺳﺘﯽ ﻫﺎ ﻧﯿﺴﺖ وﺑﺎزﮔﻮﯾﯽ ﺑﺮﺧﯽ ﺳﺨﻨﺎن و ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﺑﺎﺧﺘﺮی اﺳﺖ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻻژارد Lajarde ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎس ﻓﺮاﻧﺴﻮی و از ﭘﯿﺸﮕﺎﻣﺎن داﻧﺶ«ﻣﯿﺘﺮاﺷﻨﺎﺳﯽ» ﮐﻪ ﺑﯿﺶ از ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎل در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﮐﺎر ﮐﺮد و ﯾﺎ ﻓﺮاﻧﺘﺰ ﮐﻮﻣﻮن Franz Cumont ﮐﻪ ﯾﮏ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﺑﻠﮋﯾﮑﯽ ﺑﻮد و دراﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﻧﺎﻣﯽ دارد. او ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺧﺎوری ﺳﻔﺮ ﮐﺮد و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻧﺴﮑﯽ زﯾﺮ ﻧﺎم «رازﻫﺎی ﻣﯿﺘﺮا» ﻧﻮﺷﺖ و در اروﭘﺎ ﺑﻪ ﭼﺎپ  رﺳﺎﻧﯿﺪ.

 

ﺷﺎدروان اﺑﺮاﻫﯿﻢ ﭘﻮرداوود در ﭘﻮﺷﻨﻪ ﯾﮑﻢ از دﻓﺘﺮ ﯾﺸﺖ ﻫﺎﯾﺶ (ﭼﺎپ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان ﺳﺎل 2536 ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ) زﯾﺮ ﻧﺎم «آﯾﯿﻦ ﻣﻬﺮ در رم» ﮔﺰارﺷﯽ از اﯾﻦ آﯾﯿﻦ را ﮐﻪ ﺧﻮد از ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎی ﮐﻮﻣﻮن ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻓﺮادﺳﺖ ﻣﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﻫﻤﺎن دﻓﺘﺮ «رازﻫﺎی ﻣﯿﺘﺮا» ﻧﻮﺷﺘﻪ ﮐﻮﻣﻮن ﺑﻪدﺳﺘﯿﺎری اﺣﻤﺪ آﺟﻮداﻧﯽ ﺑﻪ زﺑﺎن ﭘﺎرﺳﯽ ﺳﺮه ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪه ﺷﺪ و از ﺳﻮی «اﻧﺠﻤﻦ ﭘﺎﺳﺪاری از زﺑﺎن و ﻓﺮﻫﻨﮓ اﯾﺮاﻧﯽ» در ﺳﺎل 1996 در ﻟﺲ  آﻧﺠﻠﺲ ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﯿﺪ.

 

در اﯾﺮان ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎر ﺷﺎد روان ذﺑﯿﺢ ﺑﻬﺮوز ﺑﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎی اﯾﻦ داﻧﺸﻤﻨﺪ ﺑﻠﮋﯾﮑﯽ ﺧﺮده ﮔﺮﻓﺖ و ﻧﻮﺷﺖ : …در ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎی ﮐﻮﻣﻮن ﺻﻔﺤﻪ ایﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ از ﻋﺒﺎرات « ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺖ » و « آﺗﺶ ﭘﺮﺳﺖ » و « دﯾﻦ ﺑﺮﺑﺮ» و « دﯾﻦ ﺷﺮﻗﯽ» ﭘﺮ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ . ﭼﻮن اروﭘﺎﯾﯿﺎن از اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﮐﻠﻤﺎتدر ﻧﺘﯿﺠﻪ ی ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت ﻧﻔﺮت دارﻧﺪ او ﻫﻢ در ﺑﮑﺎر ﺑﺮدن آﻧﻬﺎ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﻧﮑﺮده اﺳﺖ . ﺳﺒﮏ ﮐﻮﻣﻮن در ﺗﺎﻟﯿﻔﺎﺗﺶ ﺳﺒﮏ روﺣﺎﻧﯿﻮن ﻣﺘﻌﺼﺐ اﺳﺖ، ﯾﻌﻨﯽ ﻫﺮﺟﺎ ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ و ﻣﻨﻈﻮر او ﻧﺒﻮده راه ﻏﻠﻮ و ﺳﺘﺎﯾﺶ را ﭘﯿﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻫﺮ ﺟﺎ ﺻﺮﻓﻪ داﺷﺘﻪ ﭼﯿﺰی از ﺗﺤﻘﯿﺮ و ﻟﻌﻨﺖ ﻓﺮوﮔﺬار ﻧﮑﺮدهاﺳﺖ. روﯾﻬﻤﺮﻓﺘﻪ اﯾﻦ داﻧﺸﻤﻨﺪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻃﺮﻓﺪاری از ﮐﻠﯿﺴﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ارزش آن ﻧﺎﭼﯿﺰ اﺳﺖ… (ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از دﮐﺘﺮ اﺻﻼن ﻏﻔﺎری – روﯾﻪ ی 39 دﯾﺒﺎﭼﻪ ﻗﺼﻪ ی ﺳﮑﻨﺪر و دارا ) .

 

آن ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﻣﻦ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺮ ﮔﻔﺘﻪ ذﺑﯿﺢ ﺑﻬﺮوز ﺑﯿﻔﺰاﯾﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ آﻧﭽﻪ اروﭘﺎﯾﯿﺎن در ﻣﻮرد ﻣﻬﺮ ﯾﺎ ﻣﯿﺘﺮا و از روی ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪه ﻫﺎی ﻣﻬﺮاﺑﻪ ﻫﺎو دﯾﮕﺮ ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪه ﻫﺎ در اروﭘﺎ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ ﯾﺎ ﮔﻤﺎن ﻣﯽ زﻧﻨﺪ دﯾﺴﻪ دﮔﺮﮔﻮن ﺷﺪه ای از ﻣﯿﺘﺮا ﯾﺎ ﻣﻬﺮ اﯾﺮاﻧﯽ اﺳﺖ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ آن از راه ﺳﺮﺑﺎزان وﺟﻨﮕﺠﻮﯾﺎن اﯾﺮاﻧﯽ و ﯾﺎ آﻧﺎﻧﮑﻪ در ارﺗﺶ ﻫﺎی اﯾﺮان در ﻧﺒﺮدﻫﺎ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﺎﺧﺘﺮ و اروﭘﺎ راه ﭘﯿﺪا ﮐﺮده ﺑﻮد. ﻣﯿﺘﺮا، در ﻣﯿﺎﻧﻪ ﻫﺎی راهﺗﺎرﯾﺨﺶ، ﺧﺪا ﯾﺎ اﯾﺰد ﭘﯿﻤﺎن در ﻣﯿﺎن اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﺷﺪه ﺑﻮد ﮐﻪ ﭼﻮن ﺑﻪ ﻧﺎم او ﭘﯿﻤﺎن ﺷﮑﻨﺎن را ﺳﺰا ﻣﯽ دادﻧﺪ آرام آرام ﻧﻘﺶ اﯾﺰد ﭘﯿﺮوزی درﺟﻨﮓ ﻫﺎ را ﻧﯿﺰ ﺑﺪﺳﺖ آورد و در زﻣﺎن از ﺳﻮی ﺳﺮﺑﺎزان و ﭘﯿﮑﺎرﮔﺮان روﻣﯽ ﻧﯿﺰ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ و ﺑﻪ درون دﯾﮕﺮ ﻣﺮدﻣﺎن ﺑﺎﺧﺘﺮی راه ﭘﯿﺪا ﮐﺮد.

 

اﻟﺒﺘﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ زﻣﺎن ﻧﻘﺶ ﻣﻬﺮ در ﺟﺎﯾﮕﺎه ﻧﻮر و ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﻫﺎ و ﭼﺮاﮔﺎه ﻫﺎی رﻣﮕﺎن اﯾﺮاﻧﯿﺎن و ﭘﯿﻤﺎن ﻫﺎی  ﻣﯿﺎن آﻧﺎن ﺑﺎزﺑﯿﻨﯽ و داوری ﻣﯽ ﮐﺮد ﻧﯿﺰ ﺟﺎ اﻓﺘﺎده ﺑﻮده اﺳﺖ.

 

در ﻣﻮرد ﭼﺮاﯾﯽ و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺪن زادروز ﻋﯿﺴﯽ ﻣﺴﯿﺢ در دﯾﻦ ﻣﺴﯿﺤﯽ ﺑﺎ زادروز ﻣﻬﺮ از ﻧﻮﺷﺘﺎر ﻫﻢ ﻣﯿﻬﻦ و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﻓﺮﻫﯿﺨﺘﻪ «ﻫﻮﻣﺮ  آﺑﺮاﻣﯿﺎن» ﻓﺮازﻫﺎﯾﯽ را ﻣﯽ آورم. اﯾﺸﺎن در ﻧﻮﺷﺘﺎری ﺑﺎ ﻧﺎم « آﯾﺎ ﮐﺮﯾﺴﻤﺲ ﻫﻤﺎن ﯾﻠﺪا اﺳﺖ؟» آورده اﻧﺪ:

 

 « آﯾﺎ ﻣﯿﺎن « ﺷﺐ ﯾﻠﺪا» و « ﺟﺸﻦ ﮐﺮﯾﺴﻤﺲ» ﭘﯿﻮﻧﺪی ﻫﺴﺖ؟ و آﯾﺎ ﮐﺮﯾﺴﻤﺲ ﻫﻤﺎن ﯾﻠﺪا اﺳﺖ؟

 آﯾﺎ ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن اﯾﻦ ﺟﺸﻦ ﺑﺰرگ را از اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ؟

 

ﺑﺮای ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﭘﺎﺳﺦ اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﻧﺎﻣﻪ ی دﯾﻨﯽ ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن ﮐﻪ « ﻋﻬﺪ ﺟﺪﯾﺪ» ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺮوﯾﻢ و ﮐﺎر  ﭘﮋوﻫﺶ را از ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ آﻏﺎز ﮐﻨﯿﻢ.

 

اﯾﻦ ﻧﺎﻣﻪ از ﻫﻔﺖ ﺑﺨﺶ ﻓﺮاﻫﻢ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ ؛

 

ﺑﺨﺶ ﻧﺨﺴﺖ اﻧﺠﯿﻞ ﻫﺎی ﭼﻬﺎر ﮔﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻧﺎﻣﻬﺎی : ﻣﺘﯽMathew ﻣﺮﻗﺲ Marcus ﻟﻮﻗﺎ Luke و ﯾﻮﺣﻨﺎ John ﻫﺴﺘﻨﺪ.

 

 ﺑﺨﺶ دوم : اﻋﻤﺎل رﺳﻮﻻن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﺰارش ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﮐﺮد و ﮐﺎر ﺷﺎﮔﺮدان ﻋﯿﺴﯽ ﭘﺲ از ﻓﺮارﻓﺘﻨﺶ ﺑﻪ آﺳﻤﺎن ﻣﯽ ﭘﺮدازد.

 

در ﺳﻮﻣﯿﻦ ﺑﺨﺶ ( رﺳﺎﻟﻪ ﻫﺎی ) ﭘﻮﻟﻮس و دﯾﮕﺮ ﺷﺎﮔﺮدان ﻣﺴﯿﺢ ﺟﺎ داده ﺷﺪه اﻧﺪ.

 

 ﺑﺨﺶ ﭼﻬﺎرم ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ی ﯾﻮﺣﻨﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺳﺮﺷﺎر از زﺑﺎﻧﺰدﻫﺎی ﻣﻬﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺟﺎی ﺧﻮد ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺷﺎره ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﮐﺮد.

 

در ﺳﻪ ﺑﺨﺶ ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ « اﻋﻤﺎل رﺳﻮﻻن، رﺳﺎﻟﻪ ﻫﺎ و ﻣﮑﺎﺷﻔﻪ ی ﯾﻮﺣﻨﺎ» ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻫﯿﭻ ﺳﺨﻨﯽ از زﻣﺎن زاده ﺷﺪن ﻋﯿﺴﯽ ﺑﻤﯿﺎن ﮐﺸﯿﺪه  ﻧﻤﯽ ﺷﻮد.

 

از ﭼﻬﺎر اﻧﺠﯿﻞ ﻧﺎﻣﺒﺮده ﺳﻪ ﺗﺎی آﻧﻬﺎ ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺘﯽ و ﻣﺮﻗﺲ و ﯾﻮﺣﻨﯽ در ﺑﺎره ی زﻣﺎن زاده ﺷﺪن ﻋﯿﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ رﺧﺪاد در ﺟﻬﺎن  ﻣﺴﯿﺤﯿﺖ ﺑﺸﻤﺎر آﯾﺪ ﯾﮑﺴﺮه ﺧﺎﻣﻮش اﻧﺪ.

 

ﻣﺘﯽ ﮔﺰارش ﺧﻮد را از آﻧﺠﺎ آﻏﺎز ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺮﯾﻢ ﻣﺎدر ﻋﯿﺴﯽ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﺰدی ﯾﻮﺳﻒ ﻧﺠﺎر درآﻣﺪ وﻟﯽ ﭘﯿﺶ از اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎ ﯾﻮﺳﻒ ﺑﯿﺎﻣﯿﺰد از روح  اﻟﻘﺪس ﭘﺮﺷﺪه و آﺑﺴﺘﻦ ﮔﺮدﯾﺪ… وﻟﯽ ﻣﺘﯽ ﻫﯿﭻ اﺷﺎره ای ﺑﻪ ﺳﺎل و ﻣﺎه و زﻣﺎن اﯾﻦ آﺑﺴﺘﻨﯽ و روز ﺑﺎر ﮔﺰاری ﻣﺮﯾﻢ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ.

 

ﻣﺮﻗﺲ ﮔﺰارش ﺧﻮد را از زﻣﺎﻧﯽ آﻏﺎز ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﯿﺴﯽ در ﺳﻦ ﺳﯽ ﺳﺎﻟﮕﯽ ﺑﺮای ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻌﻤﯿﺪ از دﺳﺖ ﯾﺤﯿﯽ ﺗﻌﻤﯿﺪ دﻫﻨﺪه ﺑﻪ روداردن رﻓﺘﻪ ﺑﻮد، ﻣﺮﻗﺲ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ زﻣﺎن زاده ﺷﺪن ﻋﯿﺴﯽ را ﺑﻬﺎ ﻧﻤﯽ دﻫﺪ ؛ ﺑﻠﮑﻪ آن ﺳﯽ ﺳﺎل زﻧﺪﮔﺎﻧﯽ ﻋﯿﺴﯽ را ﻫﻢ ﭘﯿﺶ از ﺗﻌﻤﯿﺪ در ﺧﻮر  ﻧﮕﺮش ﻧﻤﯽ داﻧﺪ .

 

ﯾﻮﺣﻨﺎ ﮐﻪ از ﻧﺰدﯾﮑﺘﺮﯾﻦ ﺷﺎﮔﺮدان ﻋﯿﺴﺎ و ﺑﮕﻔﺘﻪ ی ﺧﻮدش « ﺷﺎﮔﺮد ﻣﺤﺒﻮب ﺧﺪاوﻧﺪ » و ﭼﻬﺎرﻣﯿﻦ اﻧﺠﯿﻞ ﻧﻮﯾﺲ اﺳﺖ؛ در ﺳﺮآﻏﺎز ﮔﺰارشﺧﻮد ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﺪ: در اﺑﺘﺪا ﮐﻠﻤﻪ ﺑﻮد؛ و ﮐﻠﻤﻪ ﻧﺰد ﺧﺪا ﺑﻮد و ﮐﻠﻤﻪ ﺧﺪا ﺑﻮد ؛ و ﮐﻠﻤﻪ ﺟﺴﻢ ﮔﺮدﯾﺪ ودر ﻣﯿﺎن ﻣﺎ ﺳﺎﮐﻦ ﺷﺪ ﭘﺮ از ﻓﯿﺾ و راﺳﺘﯽ  و ﺟﻼل او را دﯾﺪﯾﻢ ﺟﻼﻟﯽ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ی ﭘﺴﺮ ﯾﮕﺎﻧﻪ ی ﭘﺪر

 

وﻟﯽ اﯾﻦ « ﺷﺎﮔﺮد ﻣﺤﺒﻮب ﺧﺪاوﻧﺪ » ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﻤﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ « اﯾﻦ ﮐﻠﻤﻪ » در ﭼﻪ زﻣﺎﻧﯽ « ﺟﺴﻢ ﮔﺮدﯾﺪ » و در ﭼﻪ روزی زاده ﺷﺪ. ﺑﻨﺎ  ﺑﺮاﯾﻦ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ ﺳﻮﻣﯿﻦ اﻧﺠﯿﻞ ﻧﻮﯾﺲ ﮐﻪ ﻟﻮﻗﺎ اﺳﺖ.

 

ﻟﻮﻗﺎ ﯾﮏ ﭘﺰﺷﮏ ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ ﺑﻮد، اﮔﺮﭼﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﻋﯿﺴﯽ را ﻧﺪﯾﺪ و آﻧﭽﻪ را ﮐﻪ ﻧﻮﺷﺖ از ﺷﻨﯿﺪه ﻫﺎی ﺧﻮد ﻧﻮﺷﺖ وﻟﯽ از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﭘﺰﺷﮑﯽ داﻧﺶآﻣﻮﺧﺘﻪ و ﭘﺮورش ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﮔﺰارﺷﺶ ﻧﯿﺰ از ﺳﺎﻣﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﺮﺧﻮرداراﺳﺖ ، ﺑﺎ اﯾﻨﻬﻤﻪ او ﻧﯿﺰﺑﻪ روﺷﻨﯽ ﺳﺨﻨﯽ از زﻣﺎن زاده ﺷﺪن ﻋﯿﺴﯽﺑﻤﯿﺎن ﻧﻤﯽ ﮐﺸﺪ، وﻟﯽ در ﺑﺎب دوم اﻧﺠﯿﻞ ﺧﻮد ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ دﻟﯿﺮی ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻋﯿﺴﯽ درﻫﺮ  زﻣﺎن دﯾﮕﺮی ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ زاده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺠﺰ « روز ﺑﯿﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ» .

 

ﯾﮑﯽ از ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﻮدن ﺷﺒﺎﻧﺎن در ﺑﯿﺎﺑﺎن اﺳﺖ!! ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ: …ودر آَن ﻧﻮاﺣﯽ ﺷﺒﺎﻧﺎن در ﺻﺤﺮا ﺑﺴﺮ ﻣﯽ ﺑﺮدﻧﺪ و در ﺷﺐ ﭘﺎﺳﺒﺎﻧﯽ ﮔﻠﻪ ﻫﺎیﺧﻮﯾﺶ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ * ﻧﺎﮔﺎه ﻓﺮﺷﺘﻪ ی ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ اﯾﺸﺎن ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪ و ﮐﺒﺮﯾﺎﯾﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﮔﺮد اﯾﺸﺎن ﺗﺎﺑﯿﺪ و ﺑﻐﺎﯾﺖ ﺗﺮﺳﺎن ﮔﺸﺘﻨﺪ * ﻓﺮﺷﺘﻪاﯾﺸﺎن را ﮔﻔﺖ ﻣﺘﺮﺳﯿﺪ زﯾﺮا اﯾﻨﮏ ﺑﺸﺎرت ﺧﻮﺷﯽ ﻋﻈﯿﻢ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﯽ دﻫﻢ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺟﻤﯿﻊ ﻗﻮم ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ؛ ﮐﻪ اﻣﺮوز ﺑﺮای ﺷﻤﺎ در ﺷﻬﺮ داودﻧﺠﺎت دﻫﻨﺪه ای ﮐﻪ ﻣﺴﯿﺢ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪ * و ﭼﻮن ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن از ﻧﺰد اﯾﺸﺎن ﺑﻪ آﺳﻤﺎن رﻓﺘﻨﺪ ﺷﺒﺎﻧﺎن ﺑﺎ ﯾﮑﺪﮔﺮ ﮔﻔﺘﻨﺪ اﻻن ﺑﻪ ﺑﯿﺖ  ﻟﺤﻢ ﺑﺮوﯾﻢ و اﯾﻦ ﭼﯿﺰی ﮐﻪ واﻗﻊ ﺷﺪه و ﺧﺪاوﻧﺪ آﻧﺮا ﺑﻪ ﻣﺎ اﻋﻼم ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ …

 

ﯾﺎد آوری ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﺑﯿﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ آﻏﺎز ﭼﻠﻪ ی ﺑﺰرگ زﻣﺴﺘﺎن و ﻫﻮا ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺮد اﺳﺖ و ﺷﺒﺎﻧﺎن ﻫﺮﮔﺰ ﮔﻠﻪ ﺧﻮد را ﺷﺒﺎﻫﻨﮕﺎم درﺑﯿﺎﺑﺎن ﻧﮕﻪ ﻧﻤﯽ دارﻧﺪ، ﺑﻠﮑﻪ ﻣﯽ ﮐﻮﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﭘﯿﺶ ازﻓﺮوﺷﺪ ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺑﻪ روﺳﺘﺎی ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺮدﻧﺪ . ﺑﻨﺎ ﺑﺮاﯾﻦ ﻫﻤﯿﻦ ﯾﮏ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺑﺲ ﮐﻪ ﺑﺎ دﻟﯿﺮیﺑﮕﻮﯾﯿﻢ ﮐﻪ ﻋﯿﺴﯽ در ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺒﯽ زاده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ، وﻟﯽ اﮔﺮﺑﭙﺮﺳﯿﺪ ﭘﺲ درﭼﻪ روزی زاده ﺷﺪه اﺳﺖ؟؟ ﺧﻮاﻫﻢ ﮔﻔﺖ ﻣﻦ ﻧﻤﯽ داﻧﻢ!!

 

ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﮑﻪ ﻟﻮﻗﺎ و دﯾﮕﺮ ﺷﺎﮔﺮدان ﻋﯿﺴﯽ ﻧﯿﺰ ﻧﻤﯽ داﻧﺴﺘﻨﺪ !! اﮔﺮ ﻣﯽ داﻧﺴﺘﻨﺪ ﺧﻮدﺷﺎن را و ﻣﺎ را و ﭘﯿﺮواﻧﺸﺎن را اﯾﻨﭽﻨﯿﻦ ﺳﺮﮔﺮدان ﻧﻤﯽ  ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ!!

 

 در ﺑﺎره ی روز ﺗﻮﻟﺪ ﻋﯿﺴﯽ ﻫﯿﭻ اﻃﻼﻋﯽ در دﺳﺖ ﻧﺪارﯾﻢ، ﮐﻠﻤﻨﺲ اﺳﮑﻨﺪراﻧﯽ ( ﻧﺰدﯾﮏ 200 ﻣﯿﻼدی) ﻋﻘﺎﯾﺪ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ را ﮐﻪ در روزﮔﺎر ویدر ﺑﺎره ی روز ﺗﻮﻟﺪ ﻋﯿﺴﯽ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ : ﺑﺮﺧﯽ ﮔﺎﻫﺸﻤﺎران اﯾﻦ روز را ﻧﻮزدﻫﻢ آورﯾﻞ و ﺑﺮﺧﯽ ﺑﯿﺴﺘﻢ ﻣﺎه ﻣﻪﻣﻌﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ، اﻣﺎ ﺧﻮد او اﯾﻦ ﺗﺎرﯾﺦ را ﻫﻔﺪﻫﻢ ﻧﻮاﻣﺒﺮ ﺳﺎل ﺳﻮم ﻗﺒﻞ از ﻣﯿﻼد ﻣﯽ داﻧﺪ!! . در ﻗﺮن دوم ﻣﯿﻼدی ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن ﺷﺮﻗﯽ ﺟﺸﻦﺗﻮﻟﺪ ﻋﯿﺴﯽ را روز ﺷﺸﻢ ژاﻧﻮﯾﻪ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ . در ﺳﺎل 354 ﺑﺮﺧﯽ از ﮐﻠﯿﺴﺎﻫﺎی ﻏﺮﺑﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﮐﻠﯿﺴﺎی روم ﻣﺮاﺳﻢ ﺳﺎﻟﺮوز ﺗﻮﻟﺪ ﻣﺴﯿﺢرا در روز 25 دﺳﺎﻣﺒﺮ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ، و در آن زﻣﺎن آن روز را ﺑﺨﻄﺎ روز اﻧﻘﻼب ﺷﺘﻮی (زﻣﺴﺘﺎﻧﯽ) ﮐﻪ از آن روز ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻃﻮل روز رو ﺑﻪ ﻓﺰوﻧﯽ ﻣﯽﻧﻬﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ . اﯾﻦ روز از ﻗﺒﻞ ﻧﯿﺰ روز ﺟﺸﻦ اﺻﻠﯽ ﮐﯿﺶ ﻣﯿﺘﺮا ﯾﻌﻨﯽ روز ﺗﻮﻟﺪ ﻣﻬﺮ ﺷﮑﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﻮد . ﮐﻠﯿﺴﺎﻫﺎی ﻣﺸﺮق زﻣﯿﻦ

ﺗﺎ ﻣﺪﺗﯽ دﺳﺖ از ﻫﻤﺎن ﺗﺎرﯾﺦ ﺷﺸﻢ ژاﻧﻮﯾﻪ ﺑﺮﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و ﻫﻤﮑﯿﺸﺎن ﻏﺮﺑﯽ ﺷﺎن را ﺑﻪ آﻓﺘﺎب ﭘﺮﺳﺘﯽ و ﺑﺖ ﭘﺮﺳﺘﯽ ﻣﺘﻬﻢ ﮐﺮدﻧﺪ و ﻟﯽ در ﭘﺎﯾﺎنﻗﺮن ﭼﻬﺎرم روز ﺑﯿﺴﺖ و ﭘﻨﺞ دﺳﺎﻣﺒﺮ در ﻣﺸﺮق زﻣﯿﻦ ﻫﻢ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ .( وﯾﻞ دوراﻧﺖ، ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﻤﺪن، ﭘﻮﺷﻨﻪ ی ﺳﻮم، ﺑﺮﮔﺮدان ﺣﻤﯿﺪ ﻋﻨﺎﯾﺖ،  ﭘﺮوﯾﺰدارﯾﻮش، ﻋﻠﯽ اﺻﻐﺮ ﺳﺮوش، ﭼﺎپ اﻧﺘﺸﺎرات ﻋﻠﻤﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ روﯾﻪ ی 675) .

 

دﯾﺪﯾﻢ ﮐﻪ وﯾﻞ دوراﻧﺖ، ﻓﺮزاﻧﻪ ی ﻧﺎﻣﺪار آﻣﺮﯾﮑﺎﯾﯽ و ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ی ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﻤﺪن ﻧﯿﺰ ﮔﻮاﻫﯽ ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ دﺳﺎﻣﺒﺮ ﻫﯿﭻ ﭘﯿﻮﻧﺪی  ﺑﺎ زاده ﺷﺪن ﻋﯿﺴﯽ ﻧﺪارد، ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺟﺎ دارد ﭘﺮﺳﯿﺪه ﺑﺸﻮد ﮐﻪ ﭼﺮا ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن ﭼﻨﯿﻦ روزی را ﺑﻨﺎم زاده ﺷﺪن ﻋﯿﺴﺎ ﺟﺸﻦ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ؟؟.

 

ﻣﯽ داﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﭘﯿﺶ از روی ﮐﺎر آﻣﺪن ﻣﺴﯿﺤﯿﺖ ، آﯾﯿﻦ دﯾﮕﺮی ﺑﻨﺎم «ﻣﯿﺘﺮاﯾﯿﺴﻢ» درﺑﺨﺸﻬﺎی ﺑﺰرﮔﯽ از ﺟﻬﺎن ﮐﻬﻦ، ﺑﻮﯾﮋه در ﺳﺮزﻣﯿﻬﺎیﭘﯿﺮاﻣﻮن درﯾﺎی ﻣﺪﯾﺘﺮاﻧﻪ داﻣﻦ ﮔﺴﺘﺮاﻧﯿﺪ و ﺑﺎورﻣﻨﺪان ﺑﻪ آن از ﺳﻮرﯾﻪ ﺗﺎ اﺳﮑﺎﺗﻠﻨﺪ ﭘﺮﺳﺘﺸﮕﺎﻫﻬﺎﯾﯽ ﺑﺮای « ﭘﺮوردﮔﺎر ﺧﻮرﺷﯿﺪ» ﯾﺎ « ﻣﯿﺘﺮا»  ﺑﺮﭘﺎ ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﮕﻮﻧﻪ ای ﮐﻪ ﺗﺎ اﻣﺮوز ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ ﺳﺪ و ﺳﯽ ﻧﯿﺎﯾﺸﮕﺎه ﻣﻬﺮی از زﯾﺮ ﺧﺎك ﺳﺮ ﺑﺮون ﮐﺸﯿﺪه اﻧﺪ.

 

در ﺑﺎﺑﻞ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﭘﺎﯾﺘﺨﻬﺎی اﯾﺮان و ﺟﺎﯾﮕﺎه زﻣﺴﺘﺎﻧﯽ ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن اﯾﺮان ﺑﻮد « ﻣﻬﺮ» ﺑﺎ ﺧﺪای ﺧﻮرﺷﯿﺪ آن ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﺎشSchamasch  ﻧﺎم داﺷﺖ اﯾﻦ ﻫﻤﺎن داﻧﺴﺘﻪ ﺷﺪ و ﺑﻪ دﯾﺪ ﻣﺮدم ﺑﺎﺑﻞ ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ ﻧﯿﺎﻣﺪ ﻫﭽﻨﺎﻧﮑﻪ «ﻧﺎﻫﯿﺪ» اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﺎ «اﯾﺸﺘﺎر» ﺑﺎﺑﻠﯽ ﺑﺮاﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ  ﺷﺪ .

 

اﻧﺪك اﻧﺪك اﯾﻦ آﯾﯿﻦ از ﺑﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﺳﻮی آﺳﯿﺎی ﮐﻮﭼﮏ داﻣﻦ ﮔﺴﺘﺮاﻧﯿﺪ و از آﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﺳﺮزﻣﯿﻨﻬﺎی ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ ﻓﺮا رﻓﺖ و ﺑﺎ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺧﻮرﺷﯿﺪﯾﻮﻧﺎﻧﯽ ﻫﻠﯿﻮس Helios ﺧﻮﯾﺸﯽ ﺑﻬﻢ رﺳﺎﻧﯿﺪ ، ﮐﻮﺗﺎه ﺳﺨﻦ اﯾﻨﮑﻪ « ﻣﻬﺮ» ﺑﻪ ﻫﺮﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ رﺳﯿﺪ ﺑﺎ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺑﻮﻣﯽ ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺳﺎزش ﮐﺮد وﻣﺮدم راﺑﯽ ﻫﯿﭻ ﻓﺸﺎری ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺶ ﺧﻮد ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪ. ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮔﺴﺘﺮه ی ﺧﺎك « ﻣﻬﺮ» از اﯾﺮان ﺗﺎ ﻓﺮاﺳﻮی درﯾﺎی ﺳﯿﺎه و درﯾﺎی ﯾﻮﻧﺎن ( Egee) در ﺑﺎﺧﺘﺮ، و از اﯾﻨﺴﻮ ﺗﺎ دره ی ﺳﻨﺪ و ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن داﻣﻦ ﮔﺴﺘﺮاﻧﯿﺪ .

 

—————————————————-

 

1- زﺑﺎن ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ ﯾﮑﯽ از ﮔﻮﯾﺶ ﻫﺎی ﭘﺮ ارﺟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮآﻣﺪه از ﺷﺎﺧﻪ ﺧﺎوری زﺑﺎن آراﻣﯽ و ﺑﺮﺧﯽ آﻧﺮا زﺑﺎن ﺗﻮرات و اﻧﺠﯿﻞ ﻧﯿﺰ داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ . اﯾﻦ زﺑﺎن در اﯾﺮان از ﺧﻮدزﺑﺎن آراﻣﯽ ﻫﻢ ﻧﺎﻣﻮرﺗﺮﺑﻮده اﺳﺖ. دﺑﯿﺮه ای ﮐﻪ ﺑﺮای ﻧﻮﺷﺘﻦ زﺑﺎن ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﮑﺎر ﻣﯽ ﺑﺮدﻧﺪ ﺑﺎ اﻧﺪﮐﯽ دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ ﻫﻤﺎن دﺑﯿﺮه ی آراﻣﯽ اﺳﺖ .

ﭘﯿﺶ از ﺗﺎﺧﺖ و ﺗﺎز اﺳﮑﻨﺪر ، ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﻣﯿﺎﻧﺮودان ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﮐﺎﻧﻮن زﺑﺎن ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮد و ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪی ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺮای ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺟﺴﺘﺎرﻫﺎی دﯾﻨﯽ و ﻓﻠﺴﻔﯽ از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن داد،

 ﺑﮕﻮﻧﻪ ای ﮐﻪ در زﻣﺎن ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎن در رده ی زﺑﺎﻧﻬﺎی داﻧﺸﯽ ﺑﺨﺶ ﺑﺰرگ از ﺟﻬﺎن ﺟﺎ ﮔﺮﻓﺖ و ﻣﺎﻧﯽ ﺷﺶ ﮐﺘﺎب ﺧﻮد را ﺑﻪ اﯾﻦ زﺑﺎن ﻧﻮﺷﺖ.

       

 2-  اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻪ آﻧﭽﻨﺎن ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ و ﺷﺎﯾﺪ و ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر دﯾﮕﺮ ﮔﻔﺖ و ﻧﻮﺷﺖ ﺗﺎ اﯾﺮاﻧﯽ ﮔﻤﺸﺪه از ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ و رﯾﺸﻪ ﻫﺎی ﺧﻮﯾﺶ دوﺑﺎره راه را ﺑﺎزﯾﺎﺑﺪ.