اسفند یا سپندارمذ در اوستا به صورت سپنته آرمئی تی (sepanta armaiti) آمده است. این واژه به چم فروتنی و بردباری می باشد. سپنته آرمئیتی نام یکی از امشاسپندان و همچنین نام پنجمین روز در گاه شمار سی روزه زرتشتی است.
امشاسپند سپندارمذ، در نقش مادی خود نگهبان زمین است و از آنجا که زمین نیز مانند زنان در زندگی انسان نقش باروری و باردهی دارد، جشن اسفندگان برای ارج نهادن به زنان برگزار می شود. در زمان گذشته در ایران زمین در این روز ، بانوان جامه و کفش نو می پوشیدند، زنان پارسا و مهربان مورد تشویق قرار می گرفتند. در روز جشن اسفندگان ، زنان از مردان خود پیش کش هایی دریافت می کردند. آن ها در این روز از کارهای همیشگی خود ، در خانه و زندگی خانوادگی معاف می شدند. در روز جشن اسفندگان ، مردان و پسران کارها و وظایف جاری زنان در خانه را انجام می دادند. اکنون نیز زرتشتیان جشن اسفندگان را به نام زنان نیکوکار و پاکدامن گرامی می دارند و در بیشتر شهرها و روستاها این روز را به نام روز زن و روز مادر جشن می گیرند. زرتشتیان در این روز در تالار آدریان حضور میابند ، نقش بانوان در پویایی و گسترش فرهنگ زرتشتی توسط سخنران بیان می شود. سرودهایی برای ارج نهادن به بانوان نیکوکار و پارسا خوانده می شود و با پذیرایی با شربت و شیرینی و پرداختن به شادمانی گروهی ، این روز و جشن را با شکوه گرامی می دارند.
کتاب نامه :
از نوروز تا نوروز به خامه موبد کوروش نیکنام انتشارات فروهر – 1390 تهران (با تغییر)
