آگاهی هایی درباره سدره و كشتی
سدره و كشتی نشان برونی زرتشتیان است كه پس از آیین سدره‌پوشی از آن استفاده می‌كنند. آنچه در پی می‌آید آگاهی‌های فشرده‌ای درباره این پوشش ویژه زرتشتیان است كه از دیر زمان تا كنون بوده‌است.
سدره (sedre)
در اوستا می‌خوانیم: «سپیته دینیا مازدیسنواش اپه منم» یعنی: رنگ سفید نشان دین مزدا‌پرستی است و در فرهنگ زرتشتی نیز سفیدی نماد پاكی تن و روان یا «وهومن» است. سدره، پوششی است چسبیده به بدن با آستین‌های كوتاه كه از پارچه پنبه‌ای یا ململ سفید رنگ درست شده و از گریبان به پایین چاكی دارد كه تاسینه می رسد و در انتهای آن كیسه كوچكی قرار گرفته كه كیسه كرفه (ثواب) نامیده می‌شود.
سدره در اوستا به نام (وهومنووستر vohumanu vaster) آمده و از 9 پارچه درست شده، پایه دین زرتشتی را در بر دارد. هر زرتشتی‌زاده زمانی كه به نظر والدین خود به سن تكلیف دینی رسید (بین 7 تا 15 سال)، در جشنی شاد و روحانی، سدره را كه به منزله زره یا جوشنی مینوی است، می‌پوشد، تا خود را به پیام‌های اشوزرتشت مجهز كند و به عنوان یك بهدین شایسته، این پیام‌های فشرده را به خوبی از بر سازد، درك كند و هر روز با «نو كردن كشتی» و با تمرین و ممارست در طول زندگی به كار گیرد، تا هم خود درست و سالم و شاد و مفید و اشویی زندگی كند و هم برای جهان سودرسان باشد، با نیكان و وهان جهان همازور شود:
– 1باور به یكتایی خدا: خدایی كه اهورا (هستی بخش) مزدا (بزرگ دانا) است و این دو صفت بزرگی به هم پیوسته و هماهنگ و جداناشدنی است و در همه جای این جهان بی‌كران و در همه چیز در تجلی است. خدایی كه هر چه آفریده لازم و ملزوم یكدیگر و گوهر است و در نماز صدویك نام خدا ویژگی‌های دقیق او روشن شده‌است.
– 2باور به پیامبری اشوزرتشت: نخستین پیام‌آوری كه از یكتاپرستی (توحید) و پیامبری (نبوت) و جهان مینوی (معاد) خبر داد و پیام خود را مانتره (برانگیزنده اندیشه) نامید و از دین (داینیو) به مفهوم (وجدان آگاه و پویا) سخن به میان آورد؛ حقایقی را كشف و به صورت پیام‌هایی انسان‌ساز به جهانیان ارزانی داشت كه هیچ دانشمندی در آن زمان نمی‌توانست با پژوهش و تحقیق آنها را به دست آورد، و هنوز هم در قرن بیست‌و‌یكم تازه و بكر می‌نماید.
– 3باور به جهان مینوی و پادافره روان: وهیشتم مینیو (بهشت) و، گروسمان (خانه نور) و اچیشتم مینیو یا دوزخ (خانه دروغ)….
– 4باور به اشا (راستی): اشوزرتشت نخستین كسی است كه به وجود هنجار در هستی پی برد و از قانون اشا سخن گفت و می‌فرماید:
«راه در جهان یكی‌ست و آن راه راستی است» و انسان تنها موجودی است كه به علت برخورداری از خرد می‌تواند از قوانین طبیعت سردرآورد، دانش اندوزد و برای خوشبخت زیستن لازم است كه با قانون اشا هماهنگ و همسو و همراه شود.
– 5باور به گوهر آدمی و آدمیت: بر پایه آموزش‌های اشوزرتشت همه انسان‌ها از هر جنس و رنگ و نژاد و مذهب، دارای وجدان (دین) و خرد هستند، از جسم و جان و روح و فروهر بسیار بالنده‌تر از همه موجودات دیگر در جهان برخوردارند و دارای حقوق كاملاً برابر هستند، قدرت تشخیص نیك از بد و ارزش گزاری را دارند، به تعبیر اشوزرتشت «من» دارند و از آزادی كامل انتخاب راه برخوردار هستند و می‌توانند «من» خویش را به هر صورتی كه مایل هستند هدایت كنند. بهترین من یا بدترین منش را در پیش گیرند، سرنوشت خود را بسازند،«سپنته من» یا «انگره من» شوند. تكلیف هر زرتشتی این است كه «من» خویش را به سوی هومنی و سپنته‌منی هدایت كند، خدمت به خلق را پیشه خود سازد، با تمام نیرو با انگره‌من‌های درون و برون به یاری دانش و خرد، پیوسته در نبرد باشد.
– 6باور به امشاسپندان (شش فروزه بارز اهورامزدا): اشوزرتشت اهورامزدا را دارای شش فروزه؛ وهومن (نیك منشی)، اردیبهشت (راستی) شهریور (شهریاری بر خویش و تسلط بر نفس)، سپندارمزد (مهر و فروتنی و وفای به عهد)، خرداد (دانشـ‌اندوزی تا رسیدن به رسایی) و امرداد (جاودانگی) می‌شناسند و می‌آموزد كه هركس از این شش فروزه اهورایی با تمرین و ممارست به‌طور كامل برخوردار شود، می‌تواند در نهایت به جاودانگی برسد و با خدا یكی شود. این باور در فرهنگ ایرانی، به صورت اعتقاد به هفت شهر عشق یا هفت‌خوان رستم با نمادهای گوناگون در سر سفره هفت‌سین باقی مانده‌است.
– 7اعتقاد به نیكوكاری و دستگیری از نیازمندان: دین زرتشت دور نگهدارنده جنگ‌افزار، پیام‌آور صلح و آشتی دهنده‌است. خوشبختی از آن كسی دانسته‌شده كه خوشبختی دیگران را فراهم می‌سازد. باور به (میزد meyazd) زرتشتی را بر آن می‌دارد كه در هر مقام مادی و معنوی كه هست به دیگران یاری رسان باشد. شش چهره «گهنبار» در سال و باردادن و كمك‌كردن به نیازمندان، سنت وقف، جشن خوانی‌ها به گونه‌ای بسیار آبرومند برگزار كنند و از خودگذشتگی (خویت ودس) را كه لازمه زندگی گروهی است به جامعه می‌آموزند.
– 8باور به سپنته‌بودن چهار آخشیج: آب و باد و خاك و آتش در دین اشوزرتشت مقدس است. هر فرد زرتشتی وظیفه دارد محیط زیست را در حد توان پاك نگه‌دارد.
– 9باور به فرشكرد farshakart مثبت‌نگری و نوخواهی، یكی از مهم‌ترین پایه‌های دین زرتشت است. هر بهدین با تمام توان كوشش دارد كه با آوردن نور بر تاریكی و با دانش بر جهل پیروز شود و در پویایی اندیشه و گفتار و كردارنیك و آبادانی گیتی نقشی اساسی داشته، «فرشگرد» به مفهوم تازه كننده جهان باشد.
كشتی koshty
نوجوان بهدین، در آیین زیبا و باشكوه «سدره پوشی» كمربندی به رنگ سفید كه از 72 نخ بافته‌شده و كمربند پیمان یا كشتی نامیده‌می‌شود، با سرودن نماز، به نیت پیروی از اندیشه و گفتار و كردار نیك سه دور به كمر می‌پیچد و با چهار گره به نیت احترام و پاك نگه‌داشتن چهار آخشیج مقدس، آن را محكم می‌كند.
شاگردان پیامبر، گاتاها كتاب آسمانی زرتشتیان را در دل یسنا جای‌داده، بخش‌های دیگری را به آن اضافه كردند در 72 هات یا سوره تنظیم كردند.
تقدس عدد 72 در خاطر ایرانی ماند و در نزد سایر هم‌میهنان‌مان، نیز مقدس و دارای ارزشی ویژه است كشتی در اوستا به نام «ایویاونگهی» آمده و از پشم گوسفند كه نماد بی‌آزاری می‌باشد، تهیه شده‌است.
نشان برونی زرتشتیان پوشیدن سدره و كشتی و نشان درونی بهدینان پایبندی به اصول دین اهورایی زرتشتی است.
امید این كه، همگی این مفاهیم والای انسان‌ساز را همواره به یاد سپاریم و در زندگی به كار بندیم و در پاسداری از تمام آیین (سنت)های نیكوی زرتشتی كوشا باشیم.
در كتاب‌های موبدان و دانشمندان دین، جزییات بیشتری از این پوشش سنتی زرتشتیان نوشته‌شده كه شما را به خواندن آنها سفارش می‌كنم.