زرتشت در منابع باستانی و غربی
زرتشت در منابع باستانی به متن‌های باستانی‌ای که اشاره به زرتشت و دین او پرداخته‌اند، اشاره دارد.
1- خسانتوس : وی در محدوده 425-465 قبل از میلاد میزیسته است و اولین کسی است که از زرتشت در اثار خود یاد میکند . مطالبی از او بنقل از مورخانی چون نیکولاوس (سده یک پیش از میلاد) و دیوژنس لرتیوس (210میلادی) بیادگار مانده است. مورخ اخیر یعنی دیوژنس لرتیوس بنقل از او درباره ی زرتشت اورده است :
« زرتشت 600سال پیش از لشکر کشی خشیرشا بطرف یونان بسر میبرده است. »
2-کتزیاس : طبیب یونانی که سالهایی در دربار ایران میزیسته است از کتزیاس کتابی بجای نمانده ولی از کتاب او توسط مورخانی چون فوتیوس (875 میلادی) و دیودورس سیسلیوس (سده یک م) و …. یادداشتهایی از کتاب او در اثار خود بجای نهاده اند.
3- افلاطون : وی فیلسوف نام اشنای یونانی است که در سالهای 427-347 میزیست. او زرتشت را موسس ایین زرتشتی معرفی کرده و ایین او را بهترین طرز ستایش خدایان و دارای افکار عالی دانسته است.
شاگردان او اعم از ارسطاطالیس ،ادکسوس،هرمدرس نیز از زرتشت و زمان او یاد کرده اند ؛ پلینیوس رومی (سالهای32-79میلادی) بنقل از انها در جز سی ام کتاب خود از مغان و موسس اصلی ان زرتشت صحبت میدارد پلی نیوس حتی از اداب زرتشتیان نیز بیاناتی واقعی اورده .
ادوکسوس و پلینیوس و ارستو معتقد بودند که زرتشت (زورآستر zoroaster) شش هزار سال پیش از مرگ افلاتون میزیسته است.
4- بروسوس :مورخ کلدانی که در زمان انتیوخس اول شاه سلوکی میزیست . از او نوشته هایی در اثار دیگران نقل شده است . از داستانهایی که وی نقل میکند فتح بابل بدست مادها است که او سرسلسله ی مادها را زرتشت معرفی میکند.
5-فیثاغورس : ریاضیدان و فیلسوف معروف یونانی که در سده 5-6پیش از میلاد میزیسته است. او سفرهایی به مصر داشته است از برخی اخبار بر می اید که به ایران نیز سفر کرده است. برخی از مورخان یونانی از جمله پلوتارک (46-125میلادی)، اپولئیوس (متولد125میلادی) ، کامنس الکساندرینوس (متوفی218میلادی) هیپولیتوس (اسقف رومی شنوات 233-303میلادی) و دیگران اورا شاگرد زرتشت معرفی کرده اند . پلی نیوس رومی نوشته است :فیثاغورس ،دمکریتوس، امپدکلس و افلاطون از برای اموختن آیین مغ سفر دور کرده اند! والریوس ماکسیموس (سده اول میلادی) مینویسد : فیثاغورس به ایران رفت و بتعلیمات مغان پرداخت از انان گردش اختران و سیر ستارگان و نیروی و خصایص طبیعی انها آموخت.
6- دینو Dino : یکی از مورخان بزرگ است که در سال 350 پیش از میلاد حیات داشته است. او تاریخ بزرگی از اوضاع شرق نگاشته است که دران اوضاع اشور را در جلد یک ، اوضاع ماد را در جلد دو و اوضاع پارس را در جلد سوم اورده بود. از همین منبع سرشار است که نویسندگان چون کورنلیوس cornelius و پلوتارک سودجویی های فراوان کرده اند . اینان نیز زمان زرتشت را 5000 سال پیش از جنگ ترویا دانسته اند.