«هیرمبا» نمادی از همازوری و همبستگی
گروه اندیشه :
در درازنای تاریخ ایران، زرتشتیان شریف‌آبادِ اردكان یزد از پرتلاش‌ترین و پایدارترین گروه زرتشتیان ایران می‌باشند كه در برگزاری آیین‌های كهن ایرانی و دینی زرتشتیان، مثال‌زدنی هستند. به گونه‌ای كه سده‌ها بدون هیچ‌گونه چشمداشتی برگزاری آیین‌ها و نگهداری از چندین پیرانگاه را بردوش داشته‌اند.
«هیرومبا» یكی از آیین‌هایی است كه هر ساله در شریف‌آباد و در روز اشتاد ایزد از ماه فروردین(26فرورودین) برگزار می‌شود. بیشتر پژوهشندگان بر این باورند كه، پس از یورش تازیان به ایران، این آیین كه همان جشن سده بوده است در گاه خود(بهمن‌ماه) برگزار می‌شده است. ولی چون پس از آن كبیسه‌ها را به شمار نیاوردند، این جشن نزدیك به 23سال پیش در روز اشتاد از فروردین ماه برگزار می‌شد، كه پس از آن با در نظر گرفتن كبیسه، هم اكنون هر ساله در این روز با شكوه هرچه بیشتر و با گرمی ویژه‌ای برگزار می‌شود.
یك روز پیش از آیین، یعنی در روز ارد از ماه فروردین، گروهی از زرتشتیان كه به «قیزلی» نامورند(«قیزل» نام نوعی بوته‌ی بیابانی است كه در بیابان‌های یزد می‌روید) ، به همراه گروهی دیگر كه در فراهم آوردن دیگر نیازها چون آماده‌كردن خوراك، سیروگ و… یاری‌رسانند به «پیر هریشت» رفته و در آنجا می‌مانند و برای برگزاری آیین در روز بعد، برنامه‌ریزی می‌كنند.
در بامداد روز اشتاد ایزد پس از خواندن اوستای گاه «اوشیهن»، آیینِ بوته‌چینی به وسیله‌ی گروه «قیزلی» انجام می‌شود. در كار بوته‌چینی دیگر زرتشتیانی كه از دیگر جاها آمده‌اند، می‌توانند همازور می‌شوند. همچنین گروهی نیز به در خانه‌ها رفته و با خواندن آوازهایی، خواستار هیزم می‌شوند. این كار اوج همازوری و هم‌بهره شدن همگان را در گردآوری هیزم نشان می‌دهد. بوته‌های كنده شده به جایگاه ویژه، یعنی نزدیكی درمهر شریف‌آباد برده می‌شود.
بسیاری از زرتشتیان، نذر دارند كه بامداد روز اشتادایزد پای پیاده از شریف‌آباد به «پیر هریشت» بروند. در پسین روز اشتاد ایزد آیین «گهنبارخوانی» به وسیله‌ی موبد برگزار می‌شود. زرتشتیان گردآمده در «پیر هریشت» نیز نیایش‌های بایسته را می‌خوانند. پس از زیارت پیر و برگزاری آیین «گهنبارخوانی»، همگان به خیله‌ها رفته از خوراكی‌هایی كه برایشان آورده می‌شود هم‌بهره می‌شوند و برای كسانی كه نذر داشته‌اند و یا انجام كارها را بردوش داشته‌اند، «دعای خیر» می‌كنند. پسین و پیش از پایین رفتن آفتاب همگان در جایگاه روشن كردن آتش گرد هم آمده‌اند.
جایگاه برگزاری آیین «هیرومبا» كه برای روشن كردن هیزم‌هاست، پُر است از شیفتگانی است كه از گوشه‌وكنار آمده‌اند تا بدین‌وسیله یكی‌بودن نوع انسان را برسانند. یكی بودنی كه در شهرها و در نتیجه‌ی شهرنشینی و شاروندی(:تمدن) دیگر به فراموشی سپرده شده است.
گروهی از باشندگان دست‌دردست هم و دور خرمن هیزم و در حالی‌كه موبدان در میان هستند و نام درگذشتگان را از اشوزرتشت مهر اسپنتمان تا جان باختگان ایران‌زمین و دیگر روانان را بر زبان می‌رانند و سپس یك‌صدا «هیرومبا» گویان، یاد آنان را گرامی می‌دارند و پیمان می‌بندند كه راه آنان را رهرو باشند.
پس از پایان این آیین، موبدان شریف‌آباد نیایش‌كنان، خرمن هیزم را با آتشی كه از آدریان آورده شده است، آتش می‌زنند.
شعله‌های بلند آتش هر باشنده‌ای را به سرشت خود بازمی‌گرداند و می‌رساند كه:
بنی‌آدم اعضای یك پیكرند / كه در آفرینش ز یك گوهرند
پس از آن و تا پاسی از شب همگان به شادی می‌پردازند. آیین است كه، روز پس از آتش روشن‌كردن(آسمان ایزد) هر خانه‌ای اندكی از آتش به‌جا مانده را به خانه خود می‌برد و اسفند و كندر و بوی خوش روی آن می‌ریزد تا بدین وسیله بركت و گرمی آتش را به خانه خود آورده باشد.
به هرروی، «آیین هیرومبا»، آیینی است برای همبستگی و همازوری انسان‌ها. همازوری كه با افزایش «مادی‌گرایی» و «منیت» و «قدرت»، در جامعه كنونی هر روز كم‌رنگ‌تر می‌شود.