سلام چرا جشن هيرومبا تنها در منطقه هايي از استان يزد برگزار مي شود و فلسفه اين جشن چيست؟ تشكر
درود بر شما، هیرومبا در گاه شماری سنتی غیرفصلی زرتشتی هنگام برگزاری جشن سده است. در برخی از روستاهای زرتشتی نشین که گاه شماری بدون کبیسه را از زمان ساسانی تاکنون پیروی کرده اند برخی از جشن ها مانند مهرگان (مهرایزد) و نوروز (پنجی، پنجه) و سده ( هیرومبا) را به شکلی سنتی برپا می دارند ولی در شهر ها و روستاهای دیگر، گاه شماری با کبیسه را دارند و جشن ها را به گاه خود برپا می دارند.
سپاسگزار می شوم در باره تقویم قدیم و شاهنشاهی (که در هر دو بین زرتشتیان رایج است) و مشخصات و تفاوتهای آنها روشنگری بفرمایید. هر قدر در کتابها و اینترنت جستجو میکنم مطلبی پیدا نمی شود. با سپاس
گاه شماری قدیمی که در برخی از مراسم مانند پنجهً قدیم ( ماه امرداد کنونی) که در این گاه شماری آغاز نوروز است؛ مهرایزد قدیم(جشن مهرگان) که در ماه بهمن از تقویم خورشیدی برگزار می شود و هیرومبا (جشن سده) که در پایان ماه فروردین در گاه شماری خورشیدی واقع شده همچنان در برخی از روستا های زرتشتی نشین وجود دارد . وگاه شماری شاهنشاهی را زرتشتیان کوچنده به هندوستان (پارسیان) هنوز دارند ونوروز وبرخی از جشن ها را با آن برپا می دارند. چگونگی پیدایش این دو گونه گاه شماری قدیمی و شاهنشاهی چنین بوده است: درگاه شماری سنتی زرتشتیان هر ماه 30 روز دارد وهر روز را نامی ویژه داده اند که از نام اورمزد آغاز می شود وبه نام انارام (روز پایان هرماه) تمام می شود 12 ماه هرسال به این ترتیب 360 روز خواهد شد و 5 روز را نیز در پایان سال جای داده اند که این پنج روز با نام های دیگری نامگذاری شده اند وپنجهً آخر سال نامیده می شوند. که نام روزها از بخش های پنجگانهً گات ها ( سرود های اشوزرتشت) برگرفته اند ؛ از آنجا که سال خورشیدی 365 روز و6 ساعت وچند دقیقه وثانیه به سر می آید بنابراین جمع این اضافه ساعت های هرسال را اَوَرداد (روز اضافی) می خوانند که در تقویم جلالی که خیام نگاشته است سال کبیسه نام گرفته ودر گاه شماری زرتشتی که اکنون برقرار است هر چهار سال یکبار ، روز اورداد نیز در پایان سال به 5 روز پنجه اضافه خواهد شد ولی در زمان ساسانیان این شش ساعت های اضافی را در هر چهار سال جمع نمی کردند بلکه به پیشنهاد پادشاهی و اجرای موبدان این ساعت های اضافی را هر 120 سال یکماه به سال آخر اضافه می کردند و یکماه را بدون رعایت تقویم به جشن وشادی می پرداختند تا سال بعدی از نظر نجومی در جای خود قرار گیرد.( هرچهار سال 1روز=چهل سال 10 روز = 80 سال 20روز ودر120 سال 30 روز) وضرب المثلی ایرانی که می گوید 120 ساله شوید نمایانگر این است که یکسال در عمر خود شاهد شادی یکماه بدون نام ونشان باشید واین آگهی رسانی را پس از 120 سال موبدان به مردم می رساندند ولی پس از فروپاشی ساسانیان ، ویرانی ایران وپراکنده شدن موبدان این نوع گاه شماری ورعایت کبیسه فراموش گردید و چون سال را مردم بدون در نظر گرفتن 6 ساعت های اضافی در هر سال از بر داشتند همچنان ادامه داده اند که هر 120 سال یکماه عقب افتاده اند وبه همین روی اکنون پنجه (آغاز سال نو) در ماه امرداد واقع شده وبقیه مراسم قدیمی نیز به همین شکل در فصل خود برگزار نمی شود. موبدانی که با پارسیان هندوستان زندگی می کردند پس از مهاجرت به این کشور، فقط یک دورهً 120 ساله را رعایت کردند ویکماه را اجرا کردند ولی پس از آن فراموش گردیده به این ترتیب تقویمی دارند به نام شاهنشاهی که اختلاف آن با تقویم قدیمی وبدون کبیسهً ایرانی یکماه فاصله دارد.
دلیل اینکه زرتشتیان جشن های زیادی در سال دارند چیست ؟
دوست گرامی اگربه بخش مقاله ها از همین وب سایت بروید به فلسفه جشن ها اشاره شده است.
سلام آیا دین زرتشت تنها دین شادمانی است و یا به سوگواری و عزاداری هم اهمیت داده است؟ مثلا در غم عزیزان .چون بعضی ها بیان می دارند که دین زرتشت دین شادیهاست و غم در آن وجود ندارد. تشکر
شادی در زندگی یکی از نیازهای انسان بوده و در بینش زرتشت شاد کردن دیگران نوعی نیایش است او روان انسان را شادمان می خواهد به همین روی عزاداشتن و سوگواری را نمی پسندد. برای درگذشتن انسان ، ما واژه مرگ را در فرهنگ خود نداریم بلکه درگذشتن از جهان مادی را اشاره می کنیم و این درگذشت را رسیدن به جهانی شاد و روشن می دانیم بنابراین درگذشت کسی را پدیده ای بد و ناپسندکه موجب ناراحتی و سوگ دیگران شود ، نمی دانیم ؛ طبیعی است که از دست دادن عزیزان در زندگی رنج آور است و بازماندگان را به اشک ریختن نا خود آگاه فرا می خواند ولی کاری برنامه ریزی شده برای عزاداری درگذشتگان سفارش نشده و پس از درگذشت افراد تنها نشست هایی برای نیایش ،گرامی داشت ، تندرستی و شادزیوی بازماندگان ، داد و دهش و بازگویی زندگی نامه و یادمان آنان برگزار خواهد شد .
سلام شما در جواب یکی از سوالات نوشته بودید که روشنایی خورشید در ابتدا مورد احترام بوده است . اگر ممکن است در مورد چگونگی احترام توضیح دهید. تشکر
مهر یشت یکی از یشت های کهن اوستا است که در آن به مهر ( نور خورشید ) اشاره شده و آن را مورد ستایش قرار داده است . در این سرود که نیاکان ما ، پیش از یکتاپرستی به آن باور داشتند مهر و روشنایی مظهر توانایی ، داور هزار گوش که بی نهایت چشم دارد و هر روز بر زمین می تابد و نگاه به زندگی مردمان دارد و… تجسم شده است .ترجمه بخشی از مهر یشت به نام مهر نیایش ، در خرده اوستا آمده است به آن بخش نگاه کنید .
با درود.رو سفره هفت سین باید دقیقا چه چیزایی بزاریم . در واقع می خام بدونم خود پیروان مزدا چه چیزایی رو سفر هاشون می زارن.ممنون از وب سایت خیلی خو بتون
با آرزوی شادزیوی ، در مورد سفره هایی که در آیین ها وجشن ها گسترده می شود وآنچه در سنت های گذشته زرتشتی رسم شده است ، در کتاب « ازنوروز تانوروز » که پژوهش ونگاشته ام با بیان فلسفه هرکدام آمده است که نشانی های تهیه آن در بخش کتاب همین وب سایت آمده است ، کتاب را جستجو وفراهم کنید و چنانچه در شهر دیگری سکونت دارید با تلفن پخش آن در تهران تماس بگیرید تا برایتان ارسال شود .بدرود
درود.جشن سپنددارمذ 5اسفند یا 29بهمن
در هرماه زرتشتی که برای 30 روز هرماه نامی برگزیده شده است . پنجمین روز هرماه سپندارمذ است و در ماه اسفند نیز پنجمین روز آن را در گاه شماری زرتشتی جشن اسفندگان برپا می دارند که در تقویم خیامی ( جلالی ) این روز در 29 بهمن قرار گرفته است .
می خواستم بدانم جشن اسفندگان جشن بزرگداشت زنان است یا روز عشق؟
روز سپندارمزد از ماه اسفند جشن اسفندگان است که این جشن در نقش مادی به زمین گسترده نیز نسبت داده شده است و از آنجا که بسیاری از ویژگی های زنان به زمین شباهت دارد مانند زایندگی، بالندگی، فروتنی و… این روز در فرهنگ ایرانی برای گرامی داشت نقش زن در زندگی نیز بوده است و از آنجا که در انجام کار های مربوط به زنان، عشق جایگاه باشکوهی دارد و زمان برگزاری جشن اسفندگان نزدیک به جشن والنتاین اروپایی است می توان آن را به روز عشق نیز نام گزاری کرد.
درود … من هنوز به طور دقيق نفهميدم جشن مهرگان در شانزدهم مهر به تقويم خورشيدی برگزار مي شود يا دهم مهر ماه …؟
روز مهر از ماه مهر در گاه شماری زرتشتی در هر ماه روز شانزدهم است ولی از آنجا که شش ماه اول هر سال در تقویم خورشیدی ایران 31 روزه است بنابرین در ماه مهر هر سال جشن مهرگان به روز 10 مهر برگزار می شود.
فلسفه وجودی گهنبار چيست؟ چرا تعداد چهره های گهنبار 6 تا است و چرا مدت هر چهره، 5 روز است؟
گهنبار جشنی است که تاریخی بسیار کهن دارد و به زمانی بر می گردد که ایرانیان از غار نشینی رها شده و هنر کشاورزی را دشت ها آموختند.پس از مدت ها به زمان ِ درست کاشت و برداشت در کشاورزی آگاهی یافته و با آفت های کشاورزی آشنا شدند. اندیشه کردند که بایستی بخشی از میوه ها و داده های کشاورزی و دامی را بین نیازمندان دهش نمایند بنابراین در هر یک از زمان های پر اهمیت کشاورزی و دامپروری، جشنی 5 روزه به نام گاهانبار به وجود آمد.برخی باور دارند که گاه (زمان) انبار کردن داده های کشاورزی است این جشن ها را 6 مرتبه در سال برگزار می کنند به مناصبت های گوناگونی که در زندگی کشاورزی و دامپروری پیش روی آنان بوده است.بعد ها به مناسبت 6 مرحله آفرینش توسط خداوند در نوشته بندهشن به 6 گهنبار نسبت داده شده به ترتیب آفرینش: آسمان، زمین، آب، گیاه، جانور و انسان. بسیاری از آیین ها و جشن ها 5 روز ادامه دارد مانند حضور در نیایشگاه های پیر سبز، نارکی و…جشن مهرگان و…
در فرهنگ زرتشتیان چه روزی برای بزرگداشت مادران است ؟
واژه سپنتَه آرمئی تی كه فروتنی و بردباری معنی می دهد یكی از فروزه های اهورایی است كه انسان نیز می تواند آنرا در خود پرورش دهد ، این واژه در فارسی به سپندارمذ و اسفند تبدیل شده كه نام پنجمین روز از هر ماه در گاه شماری زرتشتی است بنابراین در روز اسفند از ماه اسفند اززمانهای بسیار دور تا اكنون جشن برگزارمی شود كه آنرا جشن اسفندگان و روز مادر نامیده اند زیرا فروتنی ، شكیبایی و مهربانی در سرشت زن و مادر باشكوه تر جلوه می كند . در این روز مادران از فرزندان خود و زنان از مردان پیشكش هایی دریافت می كنند و زنان نیكوكار ـ پاكدامن و پرهیزگار مورد تشویق قرار می گیرند .
چرا جشن مهرگان را جشن فرهنگیان نیز می نامند ؟
شاید به دلیل قرار گرفتن آن در شروع سال تحصیلی باشد.
در مراسم جشن مهرگان، چه نیایشى بهتر است خوانده شود ؟
در اوستا، مهر، میترا یا میتره نیز نامیده شده است و روشنائى و فروغ خورشید است و الگوى پیمان دارى نیز میباشد. سرودهاى مهر نیایش و خورشید نیایش از خرده اوستا را میتوان در این جشن خواند.
اقلام و موادی كه در سفره مهرگان قرار میگیرند كدامند و به چه نشانه هایی هستند ؟
ایرانیان باستان درمراسم های دینی و آیینی خود سفره هایی پهن می كردند و بر روی آن نمادها و خوردنی هایی قرارمی دادند نمادهایی كه در بیشتر سفره ها مشترك است مربوط به هفت گام از عرفان در كیش ایران باستان است سفره ـ نماد (سپندارمذ) آتشدان یا چراغ روشن ( اردیبهشت ) تاس فلزی با آب ( شهریور و خورداد ) سبزه یا شاخه های سبز (امرداد ) جامی از شیر ـ تخم مرغ ( بهمن ) به جز آنها در سفره جشن مهرگان ، میوه های فصل به ویژه انار و سیب ـ شاخه های گل ـ شربت و شیرینی ـ برگهای خشك آویشن با دانه هایی ازسنجد و بادام كه در چهار گوشه سفره قرار میدهند ـ مواد خوشبو و كندر كه بر روی آتش قرارمیدهند ـ و مقادیر كمی از هفت گونه حبوبات و دانه ها برای سفارش كاشتن در آن فصل فراهم می گردد .
در جشن سده چه اوستائى بهتراست خوانده شود ؟
چون با ابتكار ایرانیان، تاریكى شب میتواند با یارى آتش میتواند به روشنایى تبدیل شود، سرود آتش نیایش دراوستا را برای ارج نهادن به آتش كه فروغ و روشنایی است می سرایند.
آیـا مراسم آتش افروزی مثل هیرومبا ، شاخ شـاخ دربـند (درونـد ) ، سـره( در سبزه وار) و چهارشنبه سوری، شكلهایی از جشن سده می باشند یا آتش پشت بام ( پنجه ) ، یا هیچگدام ؟
روشنایی و افزایش نور در فرهنگ ایران باستان از جایگاه ارزشمند و ویژه ای برخوردار بوده است نخست روشنایی خورشید (میتره) مورد احترام قرار گرفته سپس با كشف آتش روشنایی آن به دلخواه در هر مكان تاریكی ها را از بین می برده است . با این نگرش آتش و اجاق خانه همواره مورد پرستاری قرار گرفته كه مبادا به خاموشی گراید . از سوی دیگر در بسیاری از روابط اجتماعی به عنوان مثال پیش از آمدن و رفتن مسافران و یا بدرقه از روان درگذشتگان ، از روشنایی آتش بهره می گرفته اند . بیگمان در فرهنگ ایران باستان نخست آتش افروزی سده به یاد كشف آن و آتش پنجه برای بدرقه از فروهر و روان درگذشتگان شكل گرفته كه بعد ها با نگرشی تازه ، به صورت چهارشنبه سوری و غیره درآمده است . هیرومبا و شاخ شاخ دربند و مانند اینها نیز در تقویم سنتی و بدون كبیسه همان برگزاری جشن سده شده در هرمحل زرتشتی نشین بوده است .
مهمترین جشن زرتشتیان كدام است ؟
به نظر من هر جشن در جایگاه خود از اهمیت ویژه یی برخوردار است جشن هایی مانند نوروز فراگیرتر برگزار می شود و نه تنها ایرانیان بلكه برخی از كشورهای همسایه ایران نیز آن را برگزار می كنند بنابراین جلوة بیشتری دارد از یكسو چون در باور زرتشتیان هنگام حضور روان و فروهر درگذشتگان پیش از آغاز ماه فروردین هر سال است ، در پی این باور سنتی زرتشتیان ، خانه تكانی می كنند ، لباس نو می پوشند ، خوراكی های سنتی تهیه می كنند آتش می افروزند و با شادمانی بیشتری این جشن را برگزار می كنند .
چرا برگزاری جشن ها برای زرتشتیان اهمیت زیادی دارد ؟
دین زرتشت آیین شادمانی نیز هست . بنابراین به مناسبت های گوناگون تاریخی ، دینی و رویدادهای طبیعی از گذشته های دور در سنت ایرانیان جشن هایی شكل گرفته است . كلمه جشن از واژه یَزَت به معنای نیایش كردن و سپاسگزاری از اهورامزدا آمده است ، زرتشتیان جشن هایی در هر ماه دارند كه برابر شدن روز و ماه را گزارش می دهد ، مانند روز تیر از ماه تیر كه جشن تیرگان نام دارد . در هر یك از این جشن ها مراسم ویژه ای دارند ، برخی از جشن ها مانند نوروز ، سده و مهرگان از جشن های ملی ایران است و جشن ها ی نیز جنبه دینی به خود گرفته اند مانند سدره پوشی و گاهنبارها .
