پاسخ به برخی پرسش ها
————————————————————————-
————————————————————————-
————————————————————————-
————————————————————————-
————————————————————————-
تمکین در کیش زرتشتی
انجمن موبدان تهران
۱۱ خرداد ۱۳۸۹
انجمن موبدان تهران در پاسخ به پرسشی مربوط به تمکین در کیش زرتشتی دیدگاه خود را به صورت مکتوب عنوان نموده است.
متن کامل دیدگاه انجمن موبدان را در ادامه مطلب بخوانید:
به خشنودی اهورامزدا
اشوزرتشت پیامبر ما زرتشتیان درکتاب گاتاها کتاب آسمانی ما زرتشتیان به دختران می آموزند که در زندگانی مشترک، « در نیک منشی و مهرورزی ازیکدیگر سبقت جویند.»
بادورد و احترام
درپاسخ به نامه شماره1114/41 سالمه1/3/89 که درمورد گرامی نامه شماره 88/802 تاریخ 29/10/88 درارتباط به التزام به تمکین در کیش زرتشتی به آگاهی می رساند که:
همانگونه که سردفترشماره 81 اشاره کرده اند، دراحوال شخصیه زرتشتیان، همه موارد تمکین نکردن اشاره شده است و تصمیم نهایی در این ارتباط که حق با کدامیک از ذوجین بوده و مقصرکیست، با دادگاه صالحه کشوراست که با استناد است که به موارد تمکین نکردن دراحوال شخصیه زرتشتیان، داوری کرده وحکم نهایی را صادرفرمایند.
باتوجه به اینکه کار قوانین حقوقی اینست که، اخلاق را برپایه باورهای هردین و مذهبی، تعریف دقیق کرده واستانده و مدون کند و دادگاه های صالحه نیز بر پایه مفاد همین قوانین که دراحوال شخصی زرتشتیان امده است، داوری کرده، حکم نهایی صادر می نمایند. دراینجا به چند مورد از اصول کیش سپندینه زرتشتی که می تواند دراین گونه داوری ها که طرفین دعوا، زرتشتی کیش هستند، یاری رسان باشد، جلب می نماییم. به امیداینکه تصمیم گیری نهایی درمورد امر تمکین درکیش زرتشتی، برای دادگاه محترم صالحه، آسان ترگردد. درکیش سپندینه (مقدس ) زرتشتی:
1. همه انسان هاصاحب خرد و وجدان شناخته می شوند و دارای حق و حقوق برابرمی باشند و درانتخاب عقیده، شغل و همسر و سایر مواردی که جنبه شخصی و خصوصی دارد و پی آمدعمومی دربرندارد، آزادی کامل دارند و کسی را نمی توان به این گونه کارها مجبورکرد.
2. حق وحقوق زن و مرد یکسان است. یعنی هرحقی مرد دارد، همان حق راهم زن دارد و بالعکس. تنها یک استثناء وجود دارد که اگر مرد زرتشتی به عللی که دراحوال شخصیه آمده است، به شرط رعایت تمام موارد حقوقی که درهمان احوال شخصیه زرتشتیان آمده است، می تواند همسردوم انتخاب کند. ولی زن نمی تواند و باید نخست از شوهراول خود طلاق گیرد و آنگاه همسرجدید دیگری انتخاب کند. یعنی مرد دو زنه تحت شرایط بسیار ویژه، قابل پذیرش است ولی زن دوشوهره به هیچوجه قابل پذیرش جامعه زرتشتی نمی باشد.
3. درهنگام گواه گیری(عقد ازدواج)، روحانی زرتشتی (موبد) درحضور حضار که حداقل هفت نفر زرتشتی کیش بالاتر از سن 25 سال می باشند، ازعروس و داماد می پرسد که آیا ذوج خود را به «هم تنی وهم روانی وهمسری» می پذیرند و پس ازدریافت پاسخ مثبت(بله)، این ازدواج رسمی می شود و هر دو طرف ذوج و ذوجه از نظر شرعی و قانونی وعرفی تکلیف دارند و وظیفه پیدا می کنند که از نظر هم تنی وهم روانی با یکدیگر تمکین کرده و در راه ایجاد هم سری به معنای کامل کلمه، به یکدیگر یاری رسان باشند. و حق طرفین است که اگر نسبت به ذوج خود به اندازه معقول و مورد قبول، هم تنی وهم روانی انجام می دهند، ازطرف مقابل نیزهم تنی وهم روانی خواستار گردند.
4. درهنگام گواه گیری (عقد ازدواج) حداقل هفت نفر و در هنگام ثبت ازدواج در دفتر رسمی ازدواج زرتتشیان پنج نفربه عنوان شاهد، امضاء می دهند که این ازدواج مورد تایید و گواهی ایشان نیز می باشد. و از آن پس حداقل این پنج نفرعرفا و شرعا و قانونا تکلیف دارند که درهنگام ایجاد اختلاف بین ذوجین که خود قادر به حل آن نیستند، داوری کرده و آنها را ارشاد و راهنمایی کنند و در راه تحکیم پیوند زناشویی بین ذوجین یاری رسان باشند.
5. و از آنجا که امر ازدواج یک امر کاملا روحی وعاطفی است و اگر طرفین به هر دلیلی که به خودشان مربوط و برای خودشان محترم است، مایل نبود که تمکین کند، به شرطی که ذوج مقابل، موارد تمکین را به انجام می رساند و در انجام وظایف تنی و روانی خود کوتاهی نمی کند، باید خسارت وارده و تاوان قانونی وعادلانه آن را به پردازد، تعیین میزان خسارت بسته به داوری دادگاه با توجه به مفاد احوال شخصیه زرتشتیان می باشد.
6. در دین سپندینه زرتشتی ازدواج یک امر بسیار مقدس شناخته می شود و زندگی زناشویی بسیارارزشمند و گرامی شناخته می شود و دارای حرمت و کرامت ویژه می باشد و تحکیم خانواده از مهمترین پایه های استواری جامعه شناخته می شود که نه تنها ذوجین، بلکه همه افراد خانواده و هفت نفری که گواه این گواه گیری بوده اند، شرعا ملزم به رعایت تمام موازین اخلاقی وقانونی هستند. از اینرو طلاق در دین زرتشتی کاری پسندیده نیست، یعنی ذوج و ذوجه نمی توانند بی دلیل تقاضای طلاق کنند. از این رو در احوال شخصیه آمده است که طلاق اختیاری نمی باشد و تنها در صورتی هر یک از ذوجین، زن یاشوهر حق دارند و می توانند تقاضای طلاق کنند که شرائطی که در احوال شخصیه آمده است برایشان فراهم شود، که درصورت اثبات در دادگاه، حکم طلاق توسط دادگاه صالحه صادر خواهد شد.
7. دراحوال شخصیه زرتشتیان، امده است که در هنگام عقد ازدواج «مهریه ذکرنمی شود» به این معنی که ما زرتشتیان مهریه داریم و هر گاه که تمام تدابیری که به ادامه پیوند کوشش دارد، منجر به شکست شد و ادامه زندگی مشترک برای ذوجین فراهم نشد و طلاق محرز گردید. میزان مهریه توسط «کمیسیون حقوقی انجمن زرتشتیان»، باتوجه به وضعیت مادی و مینوی شوهر و رعایت تمام موازین انسانی و قانونی و اخلاقی تعیین و بر روی سربرگ و مهر انجمن زرتشتیان، به دادگاه محترم صالحه کشور، اعلام خواهد شد.
نتیجه: چون همانگونه که گرامی سردفتر شماره81 ذکرنموده اند، تمام موارد تمکین چه درهنگام گواه گیری(عقد و ازدواج) بطورشفاهی وهم دراحوال شخصیه به طورمدون قانونی آمده است. و ذوجین التزام به تمکین در حد و اندازه قوانین موجود در این کتاب قانون، را دارند و نیازی به وچر(فتوا)ی جدیدی دراین مورد نمی باشد.
ضمن سپاسگذاری از ریاست محترم دادگاه تجدید نظراستان یزد که درطرح این پرسش کوشش کرده اند به حقیقت بیشتردست یابند. به آگاهی می رساند که به نظرانجمن موبدان تهران که تنها ارگان عرفی و قانونی امور مینوی (دینی وفرهنگی) جامعه زرتشتیان می باشد، شایسته است که دادگاه محترم، ازپنج نفرشاهد که دفتر ازدواج ذوجین را امضاء نموده اند، دعوت کنند که به همراه اعضای کمیسیون انجمن زرتشتیان محل، به عنوان هیات منصفه، به داوری نشینند و سخنان ذوجین را به دقت گوش دهند و کوشش کنند که حقیقت را درک و با کدخدامنشی این پیوند را مستحکم کنند وتنها درصورت عدم موفقیت به آشتی بین ذوجین، نظرنهایی خود را به آن دادگاه محترم اعلام دارند. تا بردادگاه معلوم گردد که کدامیک از ذوجین مقصراست و بتواند عادلانه، حکم نهایی بر پایه قوانین موجود دراحوال شخصیه را صادرکند.
باسپاس بی کران: انجمن موبدان تهران
————————————————————————-
فتوا در دین زرتشتی
خبرنگار برساد
۱۲ خرداد ۱۳۸۹
انجمن موبدان تهران با انتشار پیامی به بررسی فتوا در دین زرتشتی پرداخته است.
در ادامه مطلب دیدگاه انجمن موبدان تهران در مورد وچر، کارکرد و انواع آن را بخوانید:
به خشنودی اهورامزدا
از سوی انجمن موبدان تهران به تمام گرامی اعضای ارگا ن های رسمی هازمان زرتشتی و همه همکیشان ارجمند و فرهیخته
با درود به فر اشوزرتشت اسپیتمان و همه موبدان و بخردان و دین باوران و دین یاوران زرتشتی که در درازای تاریخ پرافتخار و پر از گرفتاری زرتشتیان از این دین و فرهنگ اهورایی به بهترین نحو ممکن پاسداری کردند. و با درود بر فرد فرد جامعه زرتشتیان امروز، از پیر و جوان و خرد و کلان، که در هر پست و مقامی که هستند، در راه درک درست دین و پاسداری از همه ارزش های کیش زرتشتی، با تمام توان کوشش می کنند، تا به بهترین شکل ممکن این امانت چند هزار ساله را، بهتر و پاکتر و پربارتر از همیشه، به آیندگان بسپارند و این آخرین حلقه زنجیر محکم چهار هزار ساله را به زنجیر نسل آینده به درستی و با دقت پیوند دهند.
از آنجا که هر جامعه متمدنی برای اداره امور داخلی خویش، به مدیریت یکپارچه نیاز دارد، هر بخشی از امور اجتماعی را تحت مدیریتی واحد، به ارگانی ویژه اختصاص داده تا هر کدام بر اساس دانش و تخصص و ویژه گی های مادی و مینوی خویش، بتوانند آن بخش از امور جامعه را به راستی و درستی، بر پایه عرف و اساسنامه و قانون، اداره نمایند و در نتیجه هر جامعه با فرهنگی، بتواند بر پایه ارزش های مدنی، به وحدت مدیریت سازنده و پیشرو و قوانین اجتماعی استاندارد شده، دست یابد.
جامعه زرتشتیان ایران نیز که از فرهنگ و تمدنی چند هزار ساله برخوردار می باشند. از باستانی ترین دوران، اداره امور بخش مینوی جامعه زرتشتیان را به انجمن مغان سپرده است. و در ایرا ن امروز بر اساس عرف و قانون انجمن موبدان تهران «تنها مرجع عرفی و رسمی و قانونی مینوی(دینی و فرهنگی) جامعه زرتشتیان ایران» می باشد که وظیفه اصلی آن پاسداری از اصول دین و فرهنگ زرتشتی و یاری به آموزش و افزودن دین داری و دین یاری در بین مردم و جلوگیری از دین بازی و دین سازی می باشد. ازاین رو چه از دیدگاه عرفی (فرهنگی) و چه مدنی (قانونی)، دیدگاه نهایی و رسمی انجمن موبدان تهران که پس از بررسی کارشناسی و دقیق، پس از تصویب و ثبت در دفتر هیات مدیره و بر روی سربرگ انجمن موبدان و با امضای رییس و در صورت نبودن رییس، معاون انجمن و مهر انجمن با ثبت در دفتر اندیکاتور و شماره و تاریخ، توسط دبیر گرامی به فرد یا ارگان پرسش گر، به اطلاع عموم می رسد، از نظر عرفی و دینی و رسمی و قانونی «وچر» نامیده و شناخته می شود که هر چند با واژه «فتوا» درادیان دیگر مشابهت دارد ولی از نظر مفهومی در دین و فقه زرتشتی دارای ویژه گی های می باشد که برای اطلاع عموم در زیر کوشش می شود که به دقت توضیح داده شود:
اول: وچرهای حقوقی: که به جنبه عمومی و زندگی اجتماعی زرتشتیا ن مربوط می شود و روابط قانونی جامعه زرتشتیان را که کاملا حقوقی است و باید بر اساس حفظ اصول و موازین دین و فرهنگ زرتشتی و با توجه به زمان و مکان صادر شده و جنبه قوانین حقوقی فقهی جامعه زرتشتیان است و «بایست و نابایست های قانونی» دین زرتشتی را تعیین می کند و جزیی از قوانین تکمیل کننده احوال شخصیه زرتشتیان می باشد که چون زرتشتیان نیز همانند سایر اقلیت های مذهبی تابع احوال شخصیه و قوانین مذهبی خود می باشند، قانونا برای مراجع قضائی محترم کشور جمهوری اسلامی ایران نیز برای زرتشتیان لازم الاجرا بوده و می باشد. مانند اینکه «زرتشتی قانونا حق ندارد که بیش ازیک زن اختیار کند» یا «ارث پسر و دختر زرتشتی برابر است» و یا «در دین زرتشتی طلاق اختیاری نیست» و سایر مفاد قانونی دین زرتشتی که در احوال شخصیه زرتشتیان آمده و در موارد ضروری باز هم به آن ملحق خواهد شد. که اگر بهدینی خلاف آنرا انجام دهد به اصطلاح بهدینان، «گناه گیتوی» انجام داده و مستوجب پادافره گیتوی است.
ثانیا » وچرهای مذهبی یا دینی فرهنگی: دین زرتشتی مردم را صاحب خرد(من) و وجدان(دائنا) می شناسد. بنابراین در مورد زندگی شخصی و امور خصوصی زرتشتیان، کوشش داشته و دارد که دخالت مستقیم نداشته باشد. بلکه «بایست و نابایست و شایست و ناشایست دینی فرهنگی یا مذهبی» که هم میهنان مسلمانمان این دسته از امور را «معروف و منکر» می خوانند و کاملا جبنه دینی و مذهبی در دامنه زندگی خصوصی زرتشیان را دارد و رعایت کردن کامل آن برای هر بهدینی که دین زرتشتی را برای خود برگزیده است، از روی خویشکاری(تکلیف) لازم الاحترام و لازم الاجرا می باشد. که در این موارد نیز انجمن موبدان بر پایه دین و فرهنگ زرتشتی، «وچرهای» کارشناسی با ذکر دلائل دینی و مذهبی و علمی و منطقی صادر می نماید. در این موارد انجمن موبدان تهران و هیچ موبد و موبدیار و هیچ بهدینی و هیچ ارگانی نیز حق ندارند که مردم را به اجرای این چنین وچرهایی مجبور کنند. بلکه انجمن موبدان و بقیه موبدان و موبدیاران و آموزگاران دینی و سخنرانان دینی و مسئولین اجتماعی جامعه بهدینان، خویشکاری(تکلیف) دارند که مردم را با ایراد سخنرانی و نوشتار و برپایی جلسات دینی ومذهبی و توصیح علمی و کارشناسی خردمندانه(علمی و اخلاقی) در ارتباط با آن وچر، به لزوم اجرای این چنین دیدگاه هایی که جنبه خصوصی و فردی زرتشتی زیستن دارد، آگاهی دهند و بهدینان را به اجرای هر چه بهتر این گونه وچرها و عمل کردن درست و خردمندانه آنها ترغیب و تشویق نمایند و هرگز حق ندارند که ضد آن باورها را در بین جامعه ترغیب و تبلیغ نمایند. که ما زرتشتیان از دوران باستان باور داشته ایم که اگر بهدین به این چنین وچرهایی توجه کرده و انجام دهد، «کرفه(ثواب)» دارد و اگر توجه نکرده و عمل ننماید «گناه مینو» انجام داده و روان بهدین پادافره آن را دریافت خواهد کرد: مثلا «لزوم پوشیدن سدره و کشتی» یا «نه انداختن سفره به نام بی بی سه شنبه یا شاه پری» یا «لزوم نخوردن گوشت در روزهای نبر». یا «لزوم پنج وعده نماز خواندن». «یا نگفتن دروغ به هربهانه ای» و غیره. از این روست که همواره گفته شده و می شود که ما زرتشتیان «توصیه به معروف و توصیه به منکر داریم» ولی «امر به معروف و نهی از منکر نداریم» یعنی به بهدینان امور شخصی و خصوصی زرتشتی زیستن را توصیه می کنیم ولی امر و نهی نمی کنیم و در این موارد این خود شخص بهدین است که با آگاهی و احساس مسئولیت در برابر خدای خود و وجدان و اخلاق فردی و اجتماعی، مسئول و پاسخ گو باشد.
ثالثا: وچرهای قراردادی: وظیفه اصلی انجمن موبدان تهران پاسداری ازاصول دین و فرهنگ زرتشتی است و هرگز نباید به خود اجازه دهد که وچری غیر از اصول و فروع دین دهد که مثلا «راه در جهان یکی نیست.» یا «اندیشه و گفتار و کردار هم نیک نشد، عیبی ندارد» و یا مثلا روز زایش یا درگذشت اشوزرتشت. یا روز زن، یا روز جشن مهرگان یا جشن سده و غیره، را که ریشه در تاریخ چندهزار ساله این دین و فرهنگ اهورایی دارد. یا اصول سنت ها و آداب ها که مشخصه و شناسه دین زرتشتی است و این گونه باورهای دقیقا دینی و فرهنگی را که جزیی از اصول باورهای زرتشتیان است، را عوض کند و حتی کوچکترین تغییری دهد. ولی در مورد چگونگی اجرا یا تغییر مواردی که قراردادی است و نمی تواند و نباید جنبه ثابتی داشته و همواره به همان شکل گذشته که با زندگی آن روز بهدینان هماهنگی داشته است، به اجرا درآید و باید بسته به زمان و مکان و شرائط اقتصادی و اجتماعی زرتشتیان امروز به روز شود. بر اساس عرف و قانون انجمن موبدان تهران خویشکاری دارد که برای ایجاد وحدت مدیریت در بخش مینوی جامعه زرتشتیان، کتبا و رسما نظر کارشناسی دینی بدهد. که براستی این از خصوصیات ویژه و مهم و شاخص دین و فرهنگ ما زرتشتیان می باشد که اشوزرتشت در گاتاها کتاب آسمانی زرتشتیان، از هیچ شریعت ویژه ای جز حرام کردن قربانی و چند دیدگاه مهم و اساسی «انسانی زیستن» دیگر، دستوراتی شرعی نداده است. و از آغاز دین زرتشتی، انجمن مغان را که در حدود چهل سال خود اشوزرتشت، ریاست آنرا به عهده داشت سپرده است. بنابر این اصل، انجمن موبدان تهران مثلا در مورد حذف برخی سنتهای وارداتی که مغایر با اصول دین و فرهنگ زرتشتی است و تغییر چگونگی اجرای سنت ها متناسب با زمان و مکان و وضعیت اقتصادی و اجتماعی زرتشتیان امروز و به روزکردن آنها بر اساس حفظ اصول و اندیشه های پشت آن سنت ها». و یا «انتخاب برخی روزهای بیادماندنی که در تقویم از دوران باستان نبوده است و امروزه لازم است که با توجه به اینکه همه جهانیان بر آن هستند که هر روزی از سال را به مناسبتی به مسئله ای مهم در اجتماع اختصاص دهند و سخنرانان را برانگیزند که در آن روز به آن موضوع اجتماعی مهم بیشتر توجه شود و مردم را بیشتر به مفاهیم آن روز ویژه آشنا کرده و به لزوم توجه به پایبندی و اجرای آن مفهموم ویژه و رعایت کردن آن موضوع و فرهنگی شدن آن، دعوت کنند. این روزها را می تواند و از نظر عرفی و قانونی، خویشکاری دارد که، بسته به زمان و مکان و با توجه به اصول دین، پس از بررسی کارشناسی انتخاب و پس از تصویب نهایی در دفتر انجمن ثبت و آنگاه «برای نظر خواهی نهایی به افکار عمومی» می گذارد. این گونه وچر سوم، چون یک وچر دینی و مذهبی نیست. بلکه یک وچر کاملا قراردادی و اجرایی است. پس از هم اندیشی به بهدینان و دفاع از دیدگاه انجمن موبدان تهران به رای صاحب نظران(و نه هر فردی از افراد زرتشتی که در آن رشته نه تخصصی دارند و نه تبحری و نه نظری کارشناسی) انتخاب می کند. طبیعتا این نوع وچر نهایی هم امری نیست که قابل تغییر نباشد و می تواند که انجمن موبدان بعدی اگر لازم دید آنها را باز هم بسته به زمان و مکان و شرائط روز به طور کارشناسی و خردمندانه عوض کند. چرا که یک مسئله کاملا قراردادیست و تغییر آن مانع دینی و فرهنگی ندارد و به کسی هم نباید بر بخورد. چرا که اصولا در دین زرتشتی انجمن موبدان تهران که متولی پاسداری از ازرش های دینی و فرهنگی چند هزارساله است، در ارتباط با وچر دادن می باشد، در این گونه موارد نیز همواره مهم ترین مسئله، حفظ منافع دینی و مصالح کل جامعه زرتشتیان، می باشد.
چکیده: حال برای روشن شدن بیشتر موضوع، بطور بسیار خلاصه باید گفت که پرسش هایی که از انجمن موبدان می شود و پاسخ رسمی که انجمن موبدان تهران بر روی سربرگ انجمن و با مهر انجمن موبدان صادرمی کند سه نوع است:
1. پرسش های حقوقی دینی که انجمن موبدان تهران پس از بررسی کارشناسی دینی و فرهنگی، و اگر لازم بود با مشاوره با کارشناسان حقوقدان زرتشتی، دیدگاه نهایی خود را بصورت رسمی بر روی سربرگ و با ذکر دلیل به مراجع زی صلاح یا پرسش گر اعلام می نماید.(مثلا در مورد «مرگ مغزی». «تلقیح مصنوعی». «سن شرعی کبیرشناخته شدن دختر و پسر زرتشتی» و غیره. این نوع پاسخ ها وچر دینی شناخته شده و تکمیل کننده احوال شخصیه زرتشتیان به حساب می آید و همیشه مراجع محترم قانونی کشور نیز دیدگاه رسمی انجمن موبدان تهران را حجت دانسته و رسما به عنوان تکمیل کننده احوال شخصیه به اجرا گذارده و می گذارند. که بنا به پیشنهاد جناب آقای دکتراختیاری، همه ساله به نماینده محترم زرتشتیان در مجلس شورای اسلامی ایران اعلام می گردد تا آنها را از طریق مراجع رسمی، قانونی کرده و به احوال شخصیه اضافه نمایند.
2. پرسش های مذهبی زرتشتیان همانند «نیانداختن سفره به نام شاه پری یا بی بی سه شنبه». یا «نرفتن سر گور، پس از غروب آفتاب» وغیره، این نوع پرسش ها بطور رسمی و با ذکر دلائل کارشناسی داده می شود که از نظر دینی نیز وچر شناخته می شود. و در اختیار بهدینان گذارده می شود تا همگی تکلیف دینی و مذهبی خود را بدانند و همانگونه که زرتشتیان خویشکاری دارند که به جزئیات آن پای بند باشند و عمل کنند، هیچ کس و هیچ ارگانی حق ندارد، این دیدگاه را به زرتشتیان تحمیل کنند.
3. پرسش های تغییر شکل اجرای برخی سنن و آداب بسته به زمان و مکان و موقعیت اقتصادی و اجتماعی زرتشتیان یا انتخاب روزهای قرادادی مانند روز حمایت از پرندگان. روز حمایت از حیوانات. روز بزرگداشت پدر. روز گرامیداشت آب. روز گرامیداشت آب یا آتش وغیره، که انجمن موبدان پس از بررسی لازم و کافی و تصویب آن درجلسه رسمی و ثبت در دفتر که همه اعضاء باهم با دلائل کافی به یک نتیجه رسیدند، به افکار عمومی ارجاع داده می شود تا پس از مشورت با صاحب نظران بهدین، به نتیجه قطعی رسیده و به افراد یا ارگان های مربوطه رسما اعلام نموده و ارجاع دهد.
به هرحال در مورد وچر نوع(حقوقی) اول، برای جامعه زرتشتیان و دادگاه های سراسر کشور لازم الاحترام و الزام الاجرا بوده و می باشد. در مورد وچر نوع دوم(فقهی)، از بهدینان انتظار می رود که همانند همه پیروان ادیان و مکاتب دیگر در جهان، به مدیریت مینوی جامعه خویش احترام گذارند و به انجام رسانند ولی چون یک مسئله شخصی است، اجباری در کار نبوده و نباید باشد. فقط از دیدگاه دینی، گناه مینوی محسوب می شوند و روان بهدین چه در این جهان و چه در جهان واپسین باید پاسخ گو باشد. در مورد وچر نوع سوم، (وچرهای مذهبی در زمینه قراردادهای اجتماعی زرتشتیان) هر چند که بر استدلال های منطقی علمی و دینی منطبق است، ولی چون یک مسئله قراردادی و اجتماعی است و هدف آن پاسداری از ارزش های دینی و فرهنگی و اموزش و تبلیغ نیکی و راستی در بین جامعه زرتشتیان می باشد، هر زمان که براستی دلیلی قوی تر از آن پیدا شد، قابل تفسیر و تغییر می باشد.
بدیهی است که وچرهای انجمن موبدان تهران برای اعضای انجمن موبدان و سایر موبدان و موبدیاران گرامی و سخنرانان و آموزگاران دینی سراسر کشور، عرفا و قانونا و بر اساس قسم نامه و تعهدی که داده اند و پیمانی که بسته اند، در تمام موارد فوق، لازم الاجرا می باشد. از انجمن ها و ارگان های زرتشتی نیز انتظار است که در تمام موارد قانونی، که باید به نوعی با قوانین دینی و مذهبی زرتشتیان برابری و هماهنگی داشته باشد را، لطف فرموده و تنها به انجمن موبدان تهران ارجاع دهند، تا وحدت مدیریت مینوی بطور کامل در جامعه زرتشتیان هر چه بیشتر استحکام یابد و هرگز اختلاف رای و نظر رسمی و قانونی برای بهدینان درهیچ موردی پیش نیاید. به یاری اهورامزدا.
از اهورامزدا، خداوند جان و خرد می خواهیم که توفیق خدمت گذاری هر چه بیشتر، به همه اعضای ارگان های زرتشتی و از جمله هموندان انجمن موبدان تهران بخشش بفرماید تا بتوانیم همه بهدینان به آن دانایی و آن خردمندی برسیم که همگی بتوانیم، بر پایه مدیریتی یک پارچه، به همه مسئولیت های خویش عمل کنیم.
ایدون باد. ایدون ترج باد.
با سپاس بی کران: موبد دکتر اردشیر خورشیدیان. رییس انجمن موبدان َتهران. آدینه ماه ایزد و آذرماه 3747 دینی زرتشتی- 6/9/88
(پخش مجدد در جشن فرخنده زایش اشوزرتشت. بین همکیشان زرتشتی ساکن یزد. خورداد و فروردین ماه 3748 دینی زرتشتی. 6/1/89هجری شمسی)