سوزاندن کتابهای زرتشتیان به دست بنیانگذار سلسله طاهریان
آبراهام ولنتاین ویلیامز جکسن – (این نوشتار مربوط به سفرنامه جکسن در سال 1901 تا 1903 میلادی است): اعضای انجمن زرتشتیان یزد طبیعتا گم شدن و فقدان متون (مقدس) را بیشتر ناشی از تعقیب و آزار و تفتیش و استنطاق بعد از غلبه ی اسلام میدانستند، و من نمونه ای از این تفتیش و آزار را که از روایات شفاهی متداول در میانآنها فراهم آورده ام، ذیلا حکایت میکنم چون عقیده دارم که ارزش بازگو کردن دارد.
حدود یک و قرن و نیم بعد از حمله و غلبه ی تازیان، یا اگر دقیق تر بگوییم در سال 825 میلادی حکمران خراسان مردی بود به نام طاهر (طاهر ابن حسین یا طاهر ذوالیمین از سرداران بزرگ عباسیان و موسس سلسله ی طاهریان) و او همان کسی است که سلسله طاهریان را تاسیس کرد و لقب ذوالیمینین داشت. طاهر حکمران جبار و متعصبی بود و خصومت تعصب آمیز او با زرتشتیان و نوشته ای مقدس آنان حد و حصری نمیشناخت. مردی مسلمان که اصلا از اعقاب یک خانواده ی زرتشتی بود بر آن شد تا دل وی را بر زرتشتیان نرم سازد، از این رو نسخه ایو از کتاب اندرز بزرگمهر را، که مجموعه نصایح و سخنان حکیمانه ی بزرگمهر، وزیر انوشیروان عادل بود، به وی تقدیم داشت؛ و اجازه خواست برای استفاده ی امیر آن را به عربی ترجمه کند. طاهر سوال کرد «آیا کتب زرتشتیان هنوز موجود است؟» و چون پاسخ مثبت شنید فرمانی صادر کرد که هر فرد زرتشتی باید به وزن یک از کتب زرتشتی و پارسی به نزد او آورد، بدان قصد که سوزانده شود. فرمان وی چنین خاتکه میپذیرفت که هرکس از این حکم نافرمانی کند کشته میشود. گوینده ی روایت افزوند؛ از اینجا میتوان تصور کرد چقدر از زرتشتیان در این فاجعه جان خود را از دست دادند و چه مقدار کتاب و آثار ارزنده از میان رفت….
برگرفته از:سفرنامه جکسن/آبراهام ولنتاین ویلیامز جکسن