جشن سده در نگاره‌ی شاهنامه تهماسبی
خزیر:
در نگاره‌ای از شاهنامه تهماسبی، برپایی جشن سده در روزگار هوشنگ؛ جانشین كیومرث، دیده می‌شود و بازتاب این سپندینگی آتش را در نگاره‌ی جشن سده‌ی شاهنامه تهماسبی به روشنی می‌توان دید. از سویی دیگر در شاهنامه‌ی فردوسی، پیدایش آتش به هوشنگ پیوند داده شده است.
جشن سده (10 بهمن) به روایت نسخه‌هایی از شاهنامه فردوسی، یادگار هوشنگ، پاد‌شاه پیشدادی است. گویند هوشنگ‌شاه برای شکار با همراهان خویش به کوهستان رفت که نگاهش به مار سیاهِ بزرگی خورد، سنگی به سوی مار رها کرد، سنگ به مار نخورد و به سنگ دیگری خورد و جرقه‌ای از این برخورد پدید آمد که بوته‌ی خشکِ کنار سنگ از آن جرقه آتش گرفت و بدین‌سان آتش پدید آمد.
در نگاره‌ای از شاهنامه تهماسبی، برپایی جشن سده در روزگار هوشنگ؛ جانشین كیومرث، دیده می‌شود. صخره‌ها گرداگرد زمینی را گرفته‌اند كه در آن جشن سده برپاست. درختان و بوته‌ها زیبایی خیره‌كننده‌ای به نگاره بخشیده‌اند و صخره‌های اسفنجی در رنگ‌های گوناگون دیده می‌شوند. حیوانات گوناگون در لابه‌لای تنه‌ی درختان نمایانند و آتشی دایره‌وار، شعله كشیده است. هوشنگ با پوششی آراسته بیننده‌ی جشنی است كه بر پا شده است. چهره‌های دیگر، از كنار صخره‌ها نگرنده‌ی این رویدادند.
آتش در باور ایرانی از بخشش‌های ایزدی است كه برای بهره‌جویی آدمی از جهان مینو به سوی جهان خاكی فرستاده شده است. شعله‌‌ی آتش یادآور فروغ ایزدی نیز هست؛ از این رو سپند و مقدس به‌شمار می‌رود. بازتاب این سپندینگی آتش را در نگاره‌ی جشن سده شاهنامه تهماسبی می‌توان دید. شادمانی و سرور برپایی این جشن، به روشنی در نگاره آشكار است.
همانند نگاره‌های دیگر، بیت‌هایی از شاهنامه به خط نستعلیق، بازگوكننده داستانی است كه نگاره‌ی آن با هنرمندی كم‌مانندی در برابر چشم بیننده است. فضای زنده و روشن و حركت موج‌وار قلم نقاش، بر تاثیرگذاری نگاره افزوده است. اجزایی از تصویر نیز همانند دیگر نمونه‌های مكتب تبریز، چارچوب نگاره را شكسته‌اند.
شاهنامه شاه تهماسبی در سال 928 مهی(:قمری) توسط شاه اسماعیل صفوی برای پیشكش به فرزندش تهماسب میرزا، سفارش داده شد. خوشنویسی و نگارگری این اثر نزدیك به بیست سال زمان برد (تا سال 950 مهی). این دست‌نویس در اندازه‌ی47 در 32 سانتی‌متر و در بردارنده‌ی 759 برگ و 258 نگاره است. 118 نگاره‌ی آن در ایران و دیگر نگاره‌ها در موزه‌های جهان نگهداری می‌شود. شاهنامه تهماسبی را باید وابسته به مكتب نگارگری تبریز دانست. این مكتب برپایه‌ی دستاوردهای هنری پیش از صفویان و به ویژه مكتب شكوهمند هرات پدید آمد. اوج این هنر به نیمه‌ی دوم فرمانروایی شاه تهماسب صفوی (984 – 975 مهی) باز می‌گردد.